Zenuwpijn (neuropathische pijn): oorzaken, soorten en behandeling

Zenuwpijn, ook wel neuropathische pijn of neuralgie genoemd, is een aandoening die hevige klachten veroorzaakt. Wat het helemaal vervelend maakt, is dat er meestal geen duidelijke oorzaak kan worden aangewezen en het vaak, indien onbehandeld, na verloop van tijd erger wordt. Lees verder en ontdek wat je moet weten over neuropathische pijn, en hoe het behandeld kan worden.

Wat is zenuwpijn?

Zenuwpijn is een soort pijn die het gevolg is van een verstoring van de zenuwen en de signaalfunctie voor pijn. Het is een van de meest voorkomende soorten pijn die, als het niet wordt behandeld, meestal na verloop van tijd verergert. Hoewel de oorzaak vaak lastig te bepalen is, is zenuwpijn meestal het gevolg van een ontsteking, ziekte of verwonding.

Doordat de exacte oorzaak niet altijd bekend is, is zenuwpijn vaak moeilijk te behandelen, in tegenstelling tot nociceptieve pijn (zoals wanneer je je teen stoot). Bij nociceptieve pijn kunnen we het letsel zien en begrijpen. Zenuwpijn heeft echter te maken met hoe de hersenen pijnsignalen interpreteren en met hoe zenuwen deze signalen overbrengen.

Pijnprikkels en hoe ze werken

Pas als je weet hoe complex ons pijnsysteem is, begrijp je waarom neuropathische pijn zo lastig te behandelen is.

Pijn lijkt soms vrijwel direct op te treden, maar feitelijk gaat een pijnprikkel eerst tientallen stadia door. Het verwerken van pijn is afhankelijk van twee belangrijke gebieden, namelijk de dorsale hoorn en de thalamus. Eerstgenoemde is een zenuwcentrum dat zich in het ruggenmerg bevindt. Het tweede gebied maakt onderdeel uit van het mesencephalon (de middenhersenen) en is verantwoordelijk voor het reguleren van pijnsignalen.

Als je bijvoorbeeld per ongeluk ergens op stapt, dragen zenuwen in de voet de pijnprikkel over naar de dorsale hoorn voor verwerking, waarna het signaal overgebracht wordt naar een andere set neuronen en naar de thalamus wordt gestuurd. Daarna gaat het signaal naar de zintuiglijke en motorische cortex, zodat je passend kunt reageren.

Neuropathische pijn treedt op wanneer iets in dit proces verstoord wordt. In theorie zou het vinden en behandelen van de betreffende zenuw of zenuwbaan de pijn moeten verminderen of wegnemen. Maar in werkelijkheid zitten er superveel zenuwen in het menselijk lichaam. Het vaststellen van de oorzaak is dus makkelijker gezegd dan gedaan.

Wat veroorzaakt zenuwpijn?

De kans is klein dat je zomaar wakker wordt met neuropathische pijn. Zoals we al zeiden, is het vaak het gevolg van letsel, een ziekte of infectie.

Letsel

Zenuwpijn kan allereerst ontstaan door letsel aan de spieren, weefsels of gewrichten. Het is echter niet het weefsel dat beschadigd is, maar de zenuwen. Wanneer je bijvoorbeeld je hand hebt gebroken, kunnen de botten en spieren zich vaak wel herstellen, maar de zenuwen kunnen beschadigd blijven, wat tot zenuwpijn kan leiden.

Met name letsel aan de ruggengraat en de hersenen is vaak de boosdoener. Beide gebieden reguleren niet alleen je pijnreactie, maar bevatten ook superveel zenuwuiteinden. Omdat er in de gehele ruggengraat zenuwen zitten, die zich uitstrekken van de dorsale hoorn tot onderaan de schedel, kan een verschoven wervel, vernauwing, ontsteking of wervelfractuur al snel tot zenuwpijn leiden.

Ziekte

Een ziekte kan ook een voorbode van neuropathische pijn zijn. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan multiple sclerose, diabetes, kanker en diverse auto-immuunziekten. Wanneer deze aandoeningen behandeld worden, nemen de pijnsymptomen meestal af, maar in chronische gevallen kan ook permanente zenuwschade ontstaan.

Infectie

Alhoewel een infectie ook neuropathische pijn kan veroorzaken, komt dit niet vaak voor. Aandoeningen die het risico op neuralgie vergroten, zijn onder andere gordelroos, syfilis en HIV. Ook hier geldt dat de symptomen doorgaans opkomen en afnemen, afhankelijk van de behandeling. Maar bij bijvoorbeeld gordelroos kan de zenuwpijn wel blijvend zijn (postherpetische neuralgie genaamd).

Symptomen van zenuwpijn

De lijst van mogelijke neuropathische pijnsymptomen is lang en elk symptoom varieert qua duur en intensiteit. Hoewel geen enkel geval van zenuwpijn hetzelfde is, zijn dit enkele veelvoorkomende klachten:

• Brandend gevoel, jeuk of stekende pijn
• Tintelingen en gevoelloosheid (gevoel van speldenprikken)
• Acute of spontane pijn
• Uitgelokte pijn (door specifieke stimuli)
• Depressie en angst
• Moeite met slapen
• Minder gevoel

Neuropathische pijn kan per persoon weliswaar verschillen, maar één ding staat vast — het heeft een enorme impact op de kwaliteit van leven. Moeilijk behandelbare zenuwpijn kan elk aspect van het dagelijks leven beïnvloeden, waaronder je mobiliteit, seksleven, werk en sport.

Soorten neuropathie

Hoewel het concept van zenuwpijn enorm breed is, kan de locatie van de symptomen artsen wel een idee van de hoofdoorzaak geven. Als je beschadigde of aangetaste zenuwen hebt, wordt dat ook wel 'neuropathie' genoemd. Er zijn daarbij verschillende soorten neuropathie, afhankelijk van waar in het lichaam de symptomen optreden.

• Focale neuropathie: concentreert zich rond het hoofd, in de handen, romp en benen. Focale neuropathie komt vaak voor bij Bellse parese en is het gevolg van schade aan één zenuw (mononeuropathie).

• Perifere neuropathie: hierbij is sprake van aantasting van de perifere zenuwen en manifesteren de symptomen zich meestal in de voeten, armen en handen.

• Autonome neuropathie: vaak aangetaste gebieden zijn inwendige organen en essentiële functies. Autonome neuropathie kan invloed hebben op het hart, spijsverteringsstelsel en de bloeddruk.

• Zenuwbeklemming: zenuwen hebben een constante bloedtoevoer nodig om naar behoren te functioneren. Zodra die toevoer belemmerd wordt door een beknelling, kun je verdoofdheid en een tintelend gevoel ervaren. Een van de meest voorkomende oorzaken van een zenuwbeklemming is het carpaletunnelsyndroom.

Hoe met zenuwpijn om te gaan

Nu we weten wat de oorzaken, symptomen en veel voorkomende soorten van zenuwpijn zijn, komen we aan bij de belangrijkste punten — ermee omgaan en het behandelen ervan.

Gezien de mentale en fysieke impact van zenuwpijn zijn copingmechanismen cruciaal voor de miljoenen mensen die er jaarlijks last van hebben. De beste strategie varieert per persoon, maar naast regelmatig contact met je huisarts kunnen onderstaande tips je helpen om met de symptomen om te gaan.

Praat met anderen

Zenuwpijn komt wereldwijd veel voor en iedereen heeft zo zijn eigen manier om ermee om te gaan, ook wel 'copingmechanisme' genoemd. Soms komen situaties echter behoorlijk overeen, waarbij patiënten door met elkaar te praten beter met hun eigen situatie kunnen dealen.

Weliswaar vermindert het delen van ervaringen de pijn niet direct, maar het kan wel helpen secundaire symptomen tegen te gaan, zoals depressie en angst.

Houd de symptomen bij

De grootste uitdaging bij zenuwpijn is het bepalen van de hoofdoorzaak. Je centrale zenuwstelsel is ongelooflijk complex en hoewel je de pijn op een specifieke plek kunt voelen, kan de oorzaak zich diep in je centrale zenuwstelsel bevinden. Om een nauwkeurige diagnose te kunnen stellen en de aandoening beter te begrijpen, is het bijhouden van je symptomen essentieel.

Dit houdt in dat je een dagboek bijhoudt waarin je noteert welke symptomen je hebt, hoelang ze duren, de ernst ervan, wat mogelijke triggers zijn en wat de pijn eventueel vermindert. Door zoveel mogelijk bij te houden, kan je arts je effectiever behandelen.

Maak tijd vrij voor ontspanning en mindfulness

De mentale impact van zenuwpijn is vaak net zo ernstig als de fysieke symptomen ervan. De pijn kan wat dat betreft echt meedogenloos zijn. Toch kun je het beste positief proberen te blijven door te ontspannen en mindfulnesstechnieken te gebruiken. Dit helpt spanning te verlichten en kan zelfs acute pijn verzachten. Een warm bad nemen, mediteren, tijd in de natuur doorbrengen en (indien mogelijk) lichte oefeningen doen, het kan allemaal bijdragen aan je mentale gezondheid.

Hoe wordt zenuwpijn behandeld?

Ondanks de complexiteit van neuralgie zijn er wel manieren om het leven draaglijker te maken en de aandoening soms zelfs te genezen. Maar omdat alle gevallen van zenuwpijn uniek zijn, moet de behandeling wel op de situatie afgestemd zijn.

Medicijnen

Vaak wordt zenuwpijn behandeld met medicatie, maar het type geneesmiddel hangt van de situatie af.

NSAID's

Niet-steroïde ontstekingsremmende medicatie is zonder doktersrecept verkrijgbaar en een gebruikelijke, gemakkelijke manier om zenuwpijn te behandelen. Hoewel deze medicijnen niet specifiek de oorzaak aanpakken, kunnen ze wel helpen bij milde pijn.

Voorgeschreven medicijnen

Voorgeschreven medicijnen zijn alleen verkrijgbaar via een arts. Deze middelen pakken niet altijd de oorzaak aan, maar kunnen de symptomen wel beheersbaarder maken. Krachtige opioïden kunnen echter veel bijwerkingen hebben, waarbij de nadelen soms zwaarder wegen dan de voordelen. Andere opties zijn voorgeschreven crèmes of zalven, maar ook hier geldt dat ze de wortel van het probleem niet aanpakken.

Antidepressiva

Antidepressiva richten zich op de psychologische impact van zenuwpijn en spelen een cruciale rol bij de bovengenoemde copingmechanismen. Toch kunnen bepaalde antidepressiva (tricyclische antidepressiva en serotonineheropnameremmers) ook direct zenuwschade aanpakken, maar dit is afhankelijk van het type neuropathie.

Implanteerbare hulpmiddelen

Een ingrijpendere optie is het gebruik van implanteerbare hulpmiddelen die de elektrische signalen nabootsen die bij pijnprikkels betrokken zijn. Als de pijn het gevolg is van een onregelmatige of verstoorde pijnverwerking, helpen dergelijke apparaatjes om de balans te herstellen, zodat de symptomen afnemen. In de meeste gevallen zijn implanteerbare hulpmiddelen een van de laatste behandelopties bij neuropathische pijn.

Zenuwblokkers

Zenuwblokkers kunnen tijdelijke verlichting van zenuwpijn bieden door precies te doen wat de naam suggereert — het blokkeren van zenuwen. Als een specifieke zenuw of zenuwgebied pijn veroorzaakt, kunnen deze middelen het signaal verstoren en zo de symptomen tegengaan.

Aanpassingen in de leefstijl

Soms kunnen simpele aanpassingen in de leefstijl neuropathische pijn ook verminderen of volledig laten verdwijnen. Wanneer je merkt dat de symptomen verergeren na een bepaalde activiteit, moet je misschien eens kijken hoe je je dagelijkse routine of gewoontes kunt aanpassen om de klachten te beperken. Strekken, bepaalde oefeningen doen en fysieke therapie kunnen allemaal helpen om met zenuwpijn om te leren gaan.

Wat is cannabidiol (CBD)?

Nu we de traditionele behandelopties bij neuropathische pijn besproken hebben, is het tijd om eens naar CBD te kijken. In verschillende preklinische onderzoeken is al onderzoek gedaan naar het verband van deze niet-giftige verbinding met pijnbestrijding. Maar kan het mensen met neuropathische pijn ook helpen?

Voordat we hierop ingaan, eerst iets over de belangrijkste kenmerken van het stofje. Allereerst is CBD een atoxische molecule die in hennep voorkomt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie^[1] heeft het een goed veiligheidsprofiel en wordt het door mensen goed verdragen.

Ten tweede werkt het stofje op een unieke manier, waarbij het de belangrijkste lichaamssystemen ondersteunt, in plaats van deze te blokkeren of overbelasten, zoals sommige medicijnen doen. Dit is cruciaal voor mensen met zenuwpijn, aangezien de pijn vaak chronisch is. Patiënten hebben dus een effectief middel nodig dat veilig dagelijks te gebruiken is, zonder de gezondheid op een ander vlak aan te tasten.

CBD bij neuropathische pijn: in hoeverre helpt het?

Het is belangrijk om op te merken dat veel studies naar CBD nog in de preklinische fase zitten. We kunnen dus geen uitsluitsel geven wat betreft de werkzaamheid van de stof bij pijnbestrijding. Wel kunnen we enkele interessante betrokken mechanismen^[2] en de mogelijke toepassingen daarvan bekijken.

CBD bij ruggenmergletsel

De ruggengraat is de centrale as van je hele skelet. Schade aan dit wezenlijke en complexe onderdeel van het lichaam heeft dan ook aanzienlijke gevolgen. Hoewel zenuwpijn een veelvoorkomend symptoom is van ruggenmergletsel, gaat het vaak ook gepaard met verlamming, gevoelsverlies, spierzwakte en beperkte mobiliteit.

CBD zal ruggenmergletsel niet kunnen genezen, maar preklinische studies suggereren wel dat het behandelprogramma's kan ondersteunen, doordat het de slaap, stemming en het algehele welbevinden bevordert. Aangezien letsel aan de ruggengraat vaak zeer ingrijpend is, kan een verbetering op een van deze vlakken al een enorm verschil maken wat betreft de kwaliteit van leven.

Hoe kun je CBD bij neuropathische pijn gebruiken?

Omdat iedere pijnsensatie en elk geval van neuropathische pijn anders is, bestaat er geen algemene richtlijn voor het gebruik van CBD. Gelukkig is de stof in ieder geval niet giftig en verdragen mensen het goed, waardoor je je bij regelmatig gebruik geen zorgen hoeft te maken over nadelige effecten.

Als je geïnteresseerd bent in het gebruik van CBD bij zenuwpijn, kun je het beste experimenteren met verschillende producten en toedieningsvormen om te ontdekken wat voor jou het beste werkt.

• Wanneer de zenuwpijn zich beperkt tot een specifiek lichaamsdeel, kan CBD-crème een geschikte optie zijn, aangezien het effect hiervan plaatselijk is.

• Wanneer de pijn lastig te lokaliseren is, kan hoogwaardige CBD-olie een beter alternatief zijn, omdat de CBD zich hierbij door het lichaam verspreidt.

Welke dosering CBD is het beste bij neuropathische pijn?

Wat de beste dosering is, is voor iedereen verschillend. Ervaren gebruikers geven vaak de voorkeur aan een hogere concentratie (20% CBD of meer), maar ook een milde concentratie CBD kan al voldoende zijn.

Als CBD nog helemaal nieuw voor je is, kun je het beste met een laag geconcentreerd product beginnen. Door de concentratie en gebruiksfrequentie geleidelijk op te bouwen, krijgt je lichaam niet alleen de tijd om te wennen aan de CBD, maar kun je ook beter achterhalen wat bij jouw behoeften past.

De Cibdol-doseringscalculator is een uitstekend hulpmiddel om je begindosering te bepalen. Hiermee kun je ontdekken wat voor jou de aanbevolen concentratie en het beste producttype is, op basis van een aantal simpele vragen over je leefstijl.

Is CBD veilig bij neuropathische pijn te gebruiken?

CBD is een volkomen natuurlijke verbinding die uit industriële hennep wordt gewonnen. Het heeft geen psychotrope bijwerkingen en is dan ook geschikt voor dagelijks gebruik. Wel kan het andere bijwerkingen hebben, maar die zijn meestal mild — als ze al optreden.

Daarnaast kunnen CBD-producten de werking van bepaalde voorgeschreven medicijnen beïnvloeden. Omdat bij zenuwpijn vaak medicatie wordt gebruikt, raden we aan om altijd eerst je huisarts te raadplegen.

Al met al kan CBD als dagelijks supplement bij chronische zenuwpijn zeker van pas komen. Het is immers een atoxische stof die met het lichaam samenwerkt, in plaats van ertegen. Toch heeft iedereen een andere ervaring met CBD. Daarom is het belangrijk om voorzichtig te beginnen en je gebruik geleidelijk op te bouwen. Zodra je gewend bent aan de effecten, kun je de dosis naar wens verhogen.