Depressie: soorten, oorzaken, klachten en behandeling

Depressie treft wereldwijd meer dan 250 miljoen mensen. Het is een ernstige psychische stoornis waardoor zelfs de meest simpele taken onmogelijk kunnen lijken. Lees verder en ontdek wat de oorzaak is van depressie, wat de algemene klachten zijn en hoe je het kunt behandelen.

Wat is depressie?

Medische professionals omschrijven depressie als aanhoudende gevoelens van verlies, boosheid of neerslachtigheid. Iedereen heeft van tijd tot tijd weleens te maken met dergelijke gevoelens. Maar als een neerslachtige stemming je dagelijkse bezigheden beïnvloedt of als het gevoel langer dan enkele weken aanhoudt, kan dat het begin zijn van een depressie.

Deze stemmingsstoornis treft miljoenen mensen (zelfs kinderen). De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ook de symptomen variëren; geen enkel geval van depressie is precies hetzelfde. Je kunt acuut last krijgen van symptomen of jarenlang aan de stoornis lijden.

Het goede nieuws is dat er meerdere manieren bestaan om een depressie aan te pakken. Maar voor de meest effectieve behandeling, moet je eerst meer weten over de verschillende soorten depressie, de oorzaken en de klachten.

Soorten depressie

Zoals vermeld, variëren de symptomen van depressie per persoon. Ook zijn de klachten verschillend bij mannen, vrouwen en kinderen. Maar de meeste gevallen van depressie zijn in te delen in de volgende types:

Zware depressie

Een zware depressie draait om intense gevoelens van zorgen, onrust, energiegebrek, motivatieverlies of suïcidale gedachten (die meestal minimaal twee weken aanhouden). Een zware depressie komt het meeste voor en verdwijnt niet zonder behandeling of therapie.

Chronische depressie

De symptomen van een chronische depressie lijken milder, maar het verschil met een zware depressie is dat ze chronisch van aard zijn. De andere vormen van depressie variëren in intensiteit, maar bij een chronische depressie ervaar je voortdurend een gevoel van hopeloosheid, een laag zelfbeeld en een gebrek aan motivatie. De meeste gevallen worden pas na minimaal twee jaar herkend.

Seizoensgebonden depressie

Bij een seizoensgebonden depressie beïnvloeden de wisselende seizoenen de zorgen, boosheid en neerslachtigheid die je ervaart. Een seizoensgebonden depressie verdwijnt meestal in de zomer. Symptomen verergeren in de winter, als de dagen kort zijn en er weinig zonlicht is.

Bipolaire stoornis

Een bipolaire stoornis of manische depressie draait om aanzienlijke stemmingswisselingen tussen opgewekte en sombere buien. De meeste behandelingen van een bipolaire stoornis bestaan uit medicijnen om de stemmingswisselingen zoveel mogelijk te voorkomen. Tijdens een positieve fase kun je je fantastisch voelen, maar op de moeilijke dagen lijken de symptomen van een bipolaire stoornis op een zware depressie.

Oorzaken van depressie

Net als andere aandoeningen die het geestelijke welbevinden beïnvloeden, kan een depressie ontstaan door diverse oorzaken. Factoren die de kans op depressie vergroten, zijn:

• Genen: onderzoekers denken dat de kans op een depressie groter is als het in je familie voorkomt. Tot dusver is daar echter geen specifieke genetische oorzaak voor gevonden.

• Gebeurtenissen in je leven: het overlijden of verlies van een geliefde leidt vaak tot intens verdriet. Dat verdriet kan uitmonden in een depressie.

• Geslacht: hoewel de oorzaak nog onduidelijk is, hebben vrouwen twee keer zoveel kans op een depressie als mannen. Mogelijk komt dat door hormoonschommelingen en bepaalde levensgebeurtenissen.

• Medicatie: sommige receptgeneesmiddelen (corticosteroïden) kunnen een oorzaak zijn voor depressie.

• Leeftijd: hoe ouder je bent, hoe groter de kans op depressie. Dat komt waarschijnlijk doordat je omstandigheden veranderen (minder gezelschap of juist fysieke beperkingen).

• Trauma of misbruik: depressie komt vaak voor na misbruik of een traumatische ervaring. Klachten verschijnen niet altijd direct na de gebeurtenis(sen); het kan jaren duren voordat de depressie ontstaat.

• Verdovende middelen: depressie als gevolg van misbruik van verdovende middelen komt heel veel voor. Maar liefst 30% van alle drugs- of alcoholverslaafden lijdt aan een zware depressie.

Symptomen van depressie

De mate, ernst en duur van de klachten verschilt uiteraard per type, maar hier zijn een aantal algemene symptomen:

• Gebrek aan motivatie
• Aanhoudende zorgen of neerslachtigheid
• Verhoogde prikkelbaarheid
• Suïcidale gedachten
• Rusteloosheid en slapeloosheid
• Minder seksueel verlangen
• Verminderde cognitieve capaciteit
• Onverklaarbare stemmingswisselingen

Voordat de diagnose van depressie wordt gesteld, ervaren mensen vaak meerdere symptomen uit de lijst en niet slechts een of twee. In ernstige gevallen leidt depressie, naast mentale klachten, ook tot lichamelijke symptomen. Voorbeelden zijn:

• Lage pijngrens
• Spierpijn
• Hoofdpijn
• Zichtproblemen

Depressie en angst

Een depressieve stoornis en een angststoornis lijken op elkaar. Toch zijn het twee verschillende aandoeningen, elk met een specifieke oorzaak en behandeling.

De simpelste uitleg is dat depressie een ziekte is met diverse symptomen. Bij een angststoornis ligt dat genuanceerder. De term wordt vaak gebruikt om een gemoedstoestand of een combinatie van angststoornissen te omschrijven. Desondanks schat men dat de helft van de mensen met een depressie ook last heeft van angsten en andersom.

Onbehandeld, kan zowel depressie als angst grote invloed hebben op je leven. Het is dus ontzettend belangrijk dat je een arts raadpleegt als je enige symptomen ervaart. Soms zijn bepaalde gevoelens overweldigend, maar er bestaan gelukkig talloze technieken en behandelingen. Dat is het proberen zeker waard.

De impact van serotonine

Serotonine is een belangrijke neurochemische stof die betrokken is bij tientallen biologische processen, waaronder het stabiliseren van de stemming. Je kunt je serotoninegehalte in evenwicht houden met een gezond voedingspatroon en voldoende beweging. Dit helpt mogelijk om je gelukkiger, rustiger en gefocust te voelen. Bij een tekort aan serotonine gebeurt juist het tegenovergestelde. Maar een teveel aan serotonine is ook niet goed, want dat kan het serotoninesyndroom veroorzaken.

We weten dus dat serotonine een belangrijke rol speelt bij de stemming. Toch weten we niet veel over de invloed van deze neurochemische stof op depressie of hoe je via manipulatie van de hoeveelheid serotonine stemmingstoornissen kunt behandelen of beheersen. Uit dierproeven^[1] blijkt dat je een depressie mogelijk kunt verlichten of behandelen door het serotoninegehalte te verhogen. Er is echter meer onderzoek nodig.

Hoe kun je omgaan met depressie?

Omgaan met depressie is een dagelijkse strijd. Gelukkig bestaan er talloze copingstrategieën. Natuurlijk is de meest effectieve behandeling afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden. Het is daarom belangrijk dat je diverse methodes probeert om erachter te komen wat voor jou werkt.

Praat erover

Het klinkt misschien cliché, maar gedeelde smart is halve smart. Dit geldt zeker voor stemmingsstoornissen zoals depressie. Als je mensen om je heen hebt met wie je kunt praten, helpt dat eenzaamheid en zorgen te bestrijden. Het hoeven niet per se getrainde professionals te zijn, dus praat er gerust over met vrienden, familie of andere mensen die kampen met depressie.

Wees productief

Als je last hebt van depressie kan zelfs de kleinste taak een enorme uitdaging zijn. Maar in plaats van daaraan toegeven, is het juist veel effectiever om die taken aan te pakken. Maak lijstjes, zet belangrijke data op een kalender, vorm je taken om tot hapklare brokken. Deze technieken helpen om de impact van de depressie te verminderen.

Probeer stress te verminderen

Het is bekend dat stress bijdraagt aan de klachten van een depressie. Het beïnvloedt namelijk de productie van cortisol. Op korte termijn helpt cortisol je lichaam omgaan met de lichamelijke impact van stress. Na verloop van tijd kan een teveel aan cortisol juist depressie veroorzaken.

Als je een depressie wilt voorkomen of beheersen, is het ontzettend belangrijk dat je stress verlicht. Probeer diverse technieken om uit te vinden wat voor je werkt.

Focus op effectieve slaap

Slaap is essentieel voor lichamelijk en geestelijk herstel. Je lichaam heeft deze tijd nodig om de gebeurtenissen van de dag te verwerken. Probeer daarom een zo goed mogelijke nachtrust te behalen. Enkele tips: zet elektrische apparaten uit, gebruik sfeerverlichting en houd je slaapkamer uitsluitend voor slaap. Als je eenmaal een goede slaapgewoonte hebt ontwikkeld, kun je meer of minder gaan slapen.

Zorg voor een gebalanceerd voedingspatroon

Voedsel is brandstof voor onze biologische motor. Toch gaat je motor niet lang mee als je kunstmatige of bewerkte voeding eet. Een gebalanceerd, gezond dieet geeft je lichaam de nodige brandstof om de mentale en fysieke symptomen van depressie aan te pakken. Je kunt er een depressie niet mee verhelpen, maar het helpt je zeker om er beter mee om te gaan.

Behandelingen voor depressie

Omgaan met depressie is niet hetzelfde als de behandeling van depressie. Gebruik bovenstaande tips in combinatie met een medisch goedgekeurde behandeling.

Antidepressiva

De standaardbehandeling voor depressie is antidepressiva. De meest effectieve medicatie verschilt per persoon. Het is belangrijk te onthouden dat een behandeling met uitsluitend medicatie wellicht niet volstaat.

Lichttherapie

Lichttherapie is het meest effectief als je last hebt van seizoensgebonden depressie. Een periode van wit licht kan helpen om de symptomen onder controle te houden in de wintermaanden als het natuurlijke licht schaars is.

Therapie

Vaak behandelt men depressie met therapie, meestal in combinatie met andere behandelopties. Omdat een depressie het gevolg kan zijn van emotioneel trauma, is het belangrijk dat je met een getrainde professional praat om de oorzaak van je zorgen en neerslachtigheid te achterhalen. Een therapeut kan diverse technieken gebruiken; elk geval is immers uniek.

Veranderingen in leefstijl

Vaak kun je depressie behandelen met kleine veranderingen in je leefstijl. Artsen adviseren vaak om je dagelijks leven aan te passen. Denk aan minder alcohol drinken, regelmatig bewegen, mindfulness, supplementen en het balanceren van je werk- en privéleven.

Wat is CBD?

Voor de behandeling van depressie kun je supplementen gebruiken zodat je ontbrekende elementen in je lichaam aanvult. Je kunt daarbij denken aan vitamines en mineralen die je via je voeding onvoldoende binnenkrijgt. Een andere optie is het gebruik van natuurlijke supplementen, zoals Sint-janskruid, omega-3 vetzuren en CBD.

CBD, of cannabidiol, is afkomstig uit industriële hennep. Na zorgvuldige extractie voegen fabrikanten het toe aan olie, capsules, edibles, vape juice en cosmetica. Maar als je depressief bent, is CBD interessant vanwege de mogelijke impact op lichaam en geest.

Het organische stofje werkt in op receptoren die overal in je lichaam aanwezig zijn. Onderzoekers weten nog niet helemaal hoe deze interactie in zijn werk gaat. Voorlopig onderzoek suggereert dat CBD waarschijnlijk invloed heeft op delen van je hersenen die verband houden met stemming en plezier.

CBD en depressie: wat blijkt uit onderzoeken?

Het onderzoek naar de impact van CBD op depressie is pril. Het wordt gedaan op dieren of bevindt zich in een preklinische fase. Maar er zijn aanwijzingen dat de verbinding invloed heeft op de gemoedstoestand omdat het de lichamelijke reactie op serotonine kan moduleren. Met dat in gedachten gaan we ons verdiepen in de mogelijke toepassingen van CBD.

Mogelijke voordelen van CBD

Uit een klinisch onderzoek^[2] blijkt dat CBD mogelijk invloed heeft op ‘zenuwachtig gedrag’ omdat het de serotonine receptoren reguleert. Bewijs suggereert dat een laag gehalte serotonine bijdraagt aan het begin van een depressie. Daarom willen onderzoekers graag weten hoe je dit interne proces kunt beheersen. Het exacte actiemechanisme is nog niet duidelijk, maar proefdieren die regelmatig CBD kregen, hadden een evenwichtiger serotoninegehalte. Dit maakte ze minder onrustig bij het omgaan met chronische pijn.

Er zijn ook enkele onderzoeken bij mensen gedaan die de mogelijkheden van CBD lijken te ondersteunen. Bij een experiment^[3] naar angst voor spreken in het openbaar ontdekte men dat regelmatige consumptie van CBD de ervaring van de proefpersonen beïnvloedde. Bij zowel dit onderzoek als de hierboven genoemde studies, lag de nadruk op angst en niet op depressie. Toch komt de onderliggende biologische reactie overeen. Omdat de symptomen elkaar overlappen, is het waarschijnlijk dat CBD te benutten is bij bepaalde klachten. Er is echter meer onderzoek nodig om dat te bevestigen.

Is het gebruik van CBD veilig?

Een van de meest opvallende voordelen van CBD is niet de invloed op de stemming, maar het gebrek aan merkbare bijwerkingen. Vaak worden antidepressiva voorgeschreven om depressie te behandelen, maar die hebben de nodige ongewenste bijwerkingen. CBD wekt daarentegen geen high op en de bijwerkingen zijn minimaal (of niet bestaand). Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie^[4] wordt het ‘over het algemeen goed getolereerd en heeft het een goed veiligheidsprofiel’.

De belangrijkste bijwerking van CBD is de eventuele interactie met medicatie. Er zijn aanwijzingen dat CBD de balans van voorgeschreven medicatie zoals antidepressiva kan verstoren. Als je medicijnen gebruikt of van plan bent dit te doen, overleg dan eerst met een arts om de mogelijke effecten te bespreken.

Hoe moet je CBD innemen?

Als je cannabidiol wilt proberen, hoef je dat niet op een specifieke manier te doen. Er bestaan verschillende producten met CBD. Je kunt zelf beslissen hoe je de verbinding in je dagelijkse routine verwerkt.

CBD-olie geeft langdurige verlichting als je het oraal consumeert en CBD-capsules zijn juist handig om mee te nemen naar het werk of sociale bijeenkomsten. Je kunt ook een combinatie van de twee proberen voor een meer langdurig effect. Voor wat betreft de geestelijke balans, is het niet zinvol om CBD op de huid te smeren. Als de huid CBD opneemt, heeft dat namelijk geen invloed op interne systemen omdat het niet in je bloedbaan komt.

Wat is de beste dosering?

Als je eenmaal een manier hebt gevonden om dagelijks CBD te gebruiken, moet je bedenken hoeveel je nodig hebt. Voor het ondersteunen van de gemoedstoestand is er geen vastgestelde dosering; de klachten en omstandigheden verschillen per persoon. Je kunt het beste langzaam en rustig beginnen, met 1-2 keer per dag een paar druppels CBD-olie.

Als je een aantal weken dezelfde dosering hebt gebruikt, kun je een hogere concentratie proberen of de frequentie verhogen. Het is belangrijk dat je ontdekt welk effect je ervaart van CBD voordat je overstapt op een krachtiger product. Als je graag advies wilt over waar je moet beginnen, gebruik dan de Cibdol doseringscalculator. Hier kun je gemakkelijk je startdosis berekenen en ontdekken welk product bij jou past op basis van een aantal vragen over je leefstijl.

Ongeacht hoe je ervoor kiest om depressie aan te pakken, weet dat je niet de enige bent. Miljoenen mensen hebben er dagelijks mee te maken. Er is dus geen gebrek aan mensen die je kunnen helpen en die begrijpen waar jij doorheen gaat. En wil je graag CBD proberen, dan kan dat een waardevolle aanvulling zijn op andere technieken en behandelingen.