Wat zijn flavonolen?

Flavonolen zijn een groep moleculen die tot de grotere chemische categorie ‘flavonoïden’ behoren. De moderne wetenschap heeft deze stofjes daarbij volop bestudeerd. De meest onderzochte voorbeelden zijn kaempferol, quercetine, myricetine en fisetine.

Naast cannabinoïden, terpenen en andere bestanddelen, denkt men dat flavonolen bijdragen aan de algemene therapeutische potentie van het fytocomplex van de wietplant. Flavonolen komen ook voor in andere planten, waaronder fruit, groenten en kruiden. Daarbij spelen ze een belangrijke biologische rol^[1].

Kleur

Eén van de functies van flavonolen is dat ze een rol spelen bij de vorming van pigment in planten. Zo maken ze vaak een heldergeel^[2] pigment aan. Samen met kleurstoffen als carotenoïden en anthocyanen draagt dit bij aan de kleur van de blaadjes van bepaalde bloemen. Deze in het oog springende gele tint is door de geschiedenis heen ook volop gebruikt als verfstof.

Komt ook voor in…

Flavonolen komen in bijzonder hoge concentraties voor in:

• Uien
• Lente-uitjes
• Boerenkool
• Broccoli
• Appels
• Bessen
• Thee
• Rode wijn

Planten maken grote hoeveelheden^[3] van deze moleculen aan in hun bladeren, bloemen, schors en schil. Kleinere beetjes komen vaak alleen voor in de kern en minder opvallende onderdelen (met uitzondering van uien).

Omdat flavonolen veel voorkomen in alledaags voedsel, consumeren mensen ze regelmatig. Het is echter lastig te meten hoeveel we er precies van binnenkrijgen, omdat onze voedingsgewoonten nogal verschillen.

Ondersteunend onderzoek

Verschillende studies met cellen, proefdieren en in de klinische praktijk hebben het mogelijke therapeutische effect van flavonolen in kaart gebracht. Dit onderzoek is echter nog pril. Daardoor is het lastig concrete conclusies te trekken. Toch geven de aanwezige data een waardevol inzicht in de effecten van deze moleculen.

Flavonolen zouden volgens huidig onderzoek de volgende mogelijke effecten hebben:

• Celbeschermende effecten
• Kankerwerende effecten
• Ondersteuning van hart en vaten
• Diabetespreventie

Laten we eens kijken wat wetenschappelijk onderzoek zegt over deze effecten.

• Celbeschermende effecten

Een review^[4] in de World Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences legt uit in hoeverre de flavonol quercetine cellen beschermt. In de paper bespreekt men de werking van dit chemische stofje bij het minimaliseren van vetoxidatie. Met dit effect heeft het mogelijk een beschermende werking tegen hart- en vaatziekten en neurodegeneratieve ziekten.

De auteurs suggereren ook dat quercetine kan helpen om ontstekingen te verzachten en DNA-schade door vrije radicalen te beperken. De flavonol blijkt namelijk inflammatoire proteïnen te remmen die in groten getale voorkomen bij mensen met een chronische ontstekingsziekte.

• Kankerwerende effecten

Doordat quercetine een beschermende uitwerking heeft op cellen, heeft de molecule mogelijk ook kankerwerende potenties. Quercetine bereikt dit effect deels door cellen te beschermen tegen de oxidatieve stress die wordt veroorzaakt door reactieve zuurstofsoorten.

Het chemische stofje lijkt ook een kankerwerende rol te spelen door hitteschokproteïnen bij cellijnen van kwaadaardige borstkanker, leukemie en darmkanker te remmen. Hitteschokproteïnen kunnen ervoor zorgen dat kankercellen beter kunnen overleven.

Quercetine heeft ook in diermodellen aangetoond dat het kankerwerende eigenschappen heeft. De flavonol verhoogde namelijk de levensverwachting met 20% bij muizen die waren geïnjecteerd met tumorcellen. De molecule remde bovendien significant de tumorgroei bij muisjes met abdominale tumoren en onderdrukte de groei van tumoren bij muizen met borstkankercellen.

• Ondersteuning van hart en vaten

Epidemiologisch onderzoek^[5] in The Lancet suggereert dat een verhoogde consumptie van flavonolen wellicht het risico op overlijden als gevolg van een coronaire hartkwaal vermindert. Flavonolen staan erom bekend de oxidatie van low-density-lipoproteïnen (LDL) te remmen, wat leidt tot de ontwikkeling van coronaire hartziekten, atherosclerose en ischemische beroertes. De onderzoekers geven echter wel aan dat er nader onderzoek nodig is om hun bevindingen te bevestigen.

• Diabetespreventie

Een groot case-control-onderzoek^[6] met 16.835 deelnemers zonder diabetes en 12.043 diabetespatiënten suggereert dat het innemen van flavonoïden (meer dan 608,1mg per dag) het risico op diabetes met 10% vermindert. Met name proefpersonen die meer flavonoïden binnenkregen, liepen een lager risico op diabetes.

Veiligheid en bijwerkingen

Omdat flavonolen veel in eten voorkomen, gelden ze over het algemeen als veilig. Onderzoek^[7] wijst echter wel op mogelijke bijwerkingen van flavonoïden in het algemeen, zoals diarree, ijzertekorten, migraine, dermatitis en andere ziektes.