Is CBD mogelijk een antibioticum?

De relatie tussen infecties en conventionele antibiotica

Is CBD nuttig in de strijd tegen resistente bacteriestammen? Wetenschappers van de Universiteit van Queensland in Australië suggereren dat het mogelijk is. Voor we ons daar echter in verdiepen, is het goed om inzicht te krijgen in de relatie tussen bacteriën en antibiotica.

In 1928 deed Alexander Fleming de baanbrekende ontdekking van penicilline. Sindsdien zijn antibiotica een essentieel wapen geweest in de strijd tegen bacteriën en infecties. We gebruiken daarbij nog steeds dezelfde beproefde en gecontroleerde testmethodes. Bacteriën zijn echter geëvolueerd. Bij blootstelling aan antibiotica passen sommige bacteriën, schimmels en parasieten zich aan. Doordat ze zo resistentie ontwikkelen, doen ze de effectiviteit van medicatie teniet.

Het is goed om te vermelden dat de ontwikkeling van antimicrobiële resistentie voor de hand lag. De genetische code van bacteriën verandert namelijk na verloop van tijd. Men denkt echter dat de ontwikkeling van resistente soorten aanzienlijk is versneld door overmatig gebruik van antibiotica.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is antimicrobiële resistentie "een steeds grotere bedreiging voor de wereldwijde publieke gezondheid. Het vereist aandacht van alle overheidssectoren en maatschappijen." Waartoe dit heeft geleid? Onderzoekers hebben meer en meer de gebaande paden verlaten. Ze proberen daarbij stofjes te ontdekken die mogelijk nuttig zijn bij de strijd tegen schadelijke bacteriën. Een van die stoffen waarnaar onderzoek is gedaan, is cannabidiol (CBD). Dat is een cannabinoïde die voorkomt in Cannabis sativa.

Op zoek naar manieren om infecties en resistente bacteriën te bestrijden

Dr. Mark Blaskovich, hoofdonderzoeker en programmacoördinator bij de Community for Open Antimicrobial Drug Discovery en Senior Research Officer bij het Institute for Molecular Bioscience van de Universiteit van Queensland, heeft ontdekt dat CBD effectief werkt tegen grampositieve bacteriën. Stammen van grampositieve bacteriën zijn onder andere Staphylococcus aureus (veelvoorkomend bij huidinfecties) en Streptococcus pneumoniae (veelvoorkomend bij bacteriële longontstekingen).

Dr. Blaskovich presenteerde zijn bevindingen tijdens een jaarlijkse bijeenkomst van de American Society for Microbiology. Hiertoe had hij in vitro samples van beide soorten grampositieve bacteriën behandeld met synthetische CBD. De resultaten deden Blaskovich concluderen dat de stof op een vergelijkbaar niveau presteert als de voorgeschreven antibiotica vancomycine en daptomycine. Hij ontdekte ook dat CBD werkzaam leek tegen grampositieve stammen van resistente bacteriën. En dat is precies het terrein waarop veel traditionele antibiotica steeds meer tekortschieten.

"Er werd activiteit waargenomen tegen resistente stammen van Staphylococcus aureus (MRSA, VISA, VRSA), Streptococcus pneumoniae (MDR) en Enterococcus faecalis (VRE). Cannabidiol was bacteriedodend, vertoonde lage waarden qua neiging tot ontwikkeling van resistentie en bleek actief tegen MRSA-biofilms".

Het team van Blaskovich deed ook onderzoek naar huidproducten met CBD voor de behandeling van huidinfecties bij muizen. Ook hier waren de resultaten positief. CBD leek de infectie echter niet te genezen. Het verminderde alleen het aantal bacteriële cellen.

Is CBD een mogelijk antibioticum?

Hoewel we dit werk een grote doorbraak in de antibacteriële capaciteiten van CBD kunnen noemen, is het te vroeg om penicilline te vergeten. Men denkt inderdaad dat de stof effectief is door hoe het de biofilm aanvalt die om bacteriële cellen zit. Toch weten de auteurs nog niet wat het exacte werkingsmechanisme van CBD is. Ook wijzen ze erop dat het onderzoek beperkingen heeft, omdat de resultaten een verkennende fase behelzen. Het is dan ook nog te vroeg om mensen infecties te laten behandelen met CBD.

Het onderzoek werd bovendien in vitro uitgevoerd (buiten het menselijk lichaam). Het risico bestaat dus dat we dezelfde resultaten niet krijgen bij klinische proeven. Diverse stofjes hebben antibacteriële effectiviteit in Petrischaaltjes vertoond, maar schieten in de klinische fase tekort. Het is ook goed te benoemen dat beide onderzoeken zijn uitgevoerd in samenwerking met Botanix Pharmaceuticals Ltd. Dat is een farmaceutisch bedrijf dat gespecialiseerd is in huidproducten met CBD.

Toch is dit onderzoek mogelijk een grote stap richting de inzet van CBD tegen antimicrobiële resistentie. De stof blijft een goed veiligheidsprofiel vertonen en is niet giftig, ook niet in grote hoeveelheden. Gelukkig zijn Blaskovich en zijn team van plan om verder onderzoek te doen. Ze gaan bijvoorbeeld CBD testen met proefdieren met infecties. De hoop is dat ze erachter komen welke bacteriële stammen de stof afremt, welke er dood door gaan en wat het precieze werkingsmechanisme ervan is.