Is CBD gunstig bij ADHD?

Je hebt vast weleens van die dagen waarop alles veel moeilijker lijkt. Je verliest je sleutels en daarna ook nog je portemonnee. Je bent humeurig, rusteloos en constant afgeleid op je werk of school. Velen herkennen dit vast, maar personen met ADHD hebben er soms dagelijks last van.

Helpt CBD tegen ADHD? Op dit moment is er geen tot weinig onderzoek gedaan naar dit onderwerp. Wel is gekeken naar het potentieel van CBD voor bepaalde symptomen die ook bij ADHD voorkomen. De resultaten zijn echter nog voorlopig. Toch lijken ze veelbelovend voor verder onderzoek. Laten we hier eens wat dieper induiken.

Wat is ADHD?

ADHD is de afkorting van attention deficit hyperactivity disorder. Het Amerikaanse National Institute of Mental Health definieert het als een "hersenaandoening gekenmerkt door een voortdurend patroon van onoplettendheid en/of hyperactiviteit-impulsiviteit die het functioneren of de ontwikkeling belemmert".

De exacte oorzaak van ADHD is onbekend. Wel blijkt een combinatie van genetica en de omgeving mee te spelen. Op structureel niveau is er bij mensen met ADHD sprake van grote verschillen in bepaalde hersengebieden. Onderzoek suggereert bovendien dat ontregeling van de neurotransmitter dopamine waarschijnlijk een rol speelt.

Er zijn drie hoofdsoorten ADHD: het onoplettende type, het hyperactieve type en het gecombineerde type. Hoewel de kenmerken iets verschillen, kunnen ze alle drie de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden.

Symptomen van ADHD

Bij ADHD is er sprake van meerdere problemen in executieve functies. Mensen vinden het daarbij vaak moeilijk zich te concentreren en worstelen met de regulering van emoties.

Het onoplettende type noemt men soms ook wel ADD (attention deficit disorder), omdat er geen sprake is van hyperactiviteit. Deze variant komt vaker voor bij vrouwen en meisjes. De symptomen zijn onder andere:

- Problemen met focussen en snel afgeleid zijn
- Worstelen met organiseren
- Vergeetachtigheid
- Vaak dingen kwijtraken
- Slechte beheer van tijd

Hyperactieve ADHD komt vaker voor bij jongens en mannen. De symptomen zijn onder andere:

- Rusteloosheid en friemelen
- Slechte controle over impulsen
- Overmatig praten en anderen onderbreken
- Veel energie
- Verminderd gevoel voor gevaar

Mensen met het gecombineerde type ADHD hebben symptomen van zowel het onoplettende als hyperactieve type.

ADHD veroorzaakt vaak problemen op school en het werk. De stoornis belemmert daarbij soms professionele doelen en persoonlijke relaties. Dat kan leiden tot een laag zelfbeeld en tot depressie. ADHD komt bovendien vaak voor in combinatie met andere stoornissen. Denk hierbij aan stemmingswisselingen, angststoornissen, middelenmisbruik en leerproblemen. De effecten van een aantal van deze aandoeningen verergeren soms de symptomen van ADHD. En dat zorgt voor een vicieuze, demoraliserende cirkel.

Diagnose en behandeling

Vaak stelt men de diagnose ADHD in de kindertijd en verschijnen de symptomen al voordat een kind naar school gaat. Sommige mensen krijgen de diagnose echter pas als ze volwassen zijn. Een late diagnose van ADHD komt meer voor bij het onoplettende type. Doordat deze mensen niet hyperactief zijn, zijn de symptomen vaak minder duidelijk.

Meestal behandelt men ADHD met stimulerende medicatie, zoals methylfenidaat (Ritalin, Concerta) en amfetamines (Adderall, Dexedrine, Vyvanse). Veel mensen melden daarbij een paradoxaal kalmerend effect. Hoe het behandelingsmechanisme precies werkt, is echter onduidelijk. Stimulerende medicatie stimuleert dopamine en daarmee pakt het wellicht de ontregeling van de dopamine-aanmaak aan, wat een verband heeft met ADHD.

Helaas zijn deze medicijnen vaak verslavend. Ook gaan ze soms gepaard met ongewenste bijwerkingen. Mensen krijgen bijvoorbeeld last van slapeloosheid, spierspanning en angst. Je kunt echter ook denken aan zeldzame en ernstige bijwerkingen, zoals een hoge bloeddruk.

Voordelen van CBD voor ADHD

Er is nog geen primair onderzoek gedaan naar het effect van CBD op ADHD. Secundaire studies suggereren echter dat het stofje bepaalde symptomen van de stoornis verlicht. Ook kan het de bijwerkingen van standaard ADHD-medicatie, zoals slapeloosheid, verminderen. Vergeet echter niet om altijd eerst je huisarts te raadplegen voordat je een nieuwe behandeling begint of CBD combineert met andere medicatie.

De rol van het endocannabinoïdesysteem (ECS)

Veel volwassenen met ADHD doen aan zelfmedicatie met cannabis. Daarbij is onderzoek gedaan naar de effecten van de plant op cognitieve prestaties en de emotionele regulering. Onderzoekers hebben ontdekt dat volwassenen met ADHD "wellicht een subgroep van individuen vertegenwoordigen die een vermindering van symptomen en geen cognitieve belemmering ervaren door cannabinoïden ". Dat wijst erop dat mensen met de stoornis wellicht verschillend reageren op deze stofjes.

Het onderzoek was echter niet echt duidelijk en richtte zich op de hele cannabisplant in plaats van specifiek op CBD. Toch brengt het vragen met zich mee over een mogelijke relatie tussen ADHD en het endocannabinoïdesysteem. Een tweede onderzoek, gepubliceerd in 2013, zegt hier ook iets over. Zo wijst het op een indirect verband tussen endocannabinoïde-receptoren en de controle over het handelen zoals bij ADHD.

Wat is het endocannabinoïdesysteem? Het ECS is een regulerend systeem dat bestaat uit celreceptoren en neurotransmitters, zogenaamde endocannabinoïden. Dit systeem is verspreid door het lichaam aanwezig, zoals in de hersenen. Daarbij is aangetoond dat het diverse biologische processen reguleert. CBD heeft middels verschillende mechanismes interactie met het ECS. Als er een verband blijkt te zijn tussen het ECS en ADHD, kan de stof dan ook interessant zijn voor onderzoek naar een natuurlijke behandeling van de stoornis.

ADHD en angst

Rond de 50% van de volwassenen en 30% van de kinderen met ADHD heeft ook angstklachten. Angst kan bepaalde symptomen van de stoornis verergeren, zoals rusteloosheid en moeite met concentreren. Aandachtsproblemen en impulsiviteit kunnen daarbij sociale interactie lastig maken. En dat kan weer stress veroorzaken en leiden tot een laag zelfbeeld. Hierbij voelen mensen met ADHD en een generaliseerde of sociale angststoornis zich vaak overweldigd. Ze ervaren als het ware een bombardement aan symptomen.

CBD biedt hierbij mogelijk verlichting. Uit onderzoek uit 2015 blijkt dat bij personen met een sociale angststoornis sprake is van een toename van een negatief zelfbeeld tijdens spreken in het openbaar. Dit verdwijnt echter vrijwel als ze CBD krijgen toegediend.

In ander onderzoek is ontdekt dat CBD veilig en effectief is bij de behandeling van angst bij een 10-jarig meisje met PTSS. Omdat men ADHD vaak op jonge leeftijd ontdekt, is het vermeldenswaardig dat deze studie een minderjarige behelst. Het is echter een van de weinige onderzoeken waarbij dat het geval is. Als je een kind hebt met ADHD, raadpleeg dan eerst je huisarts voordat je hem/haar CBD geeft.

ADHD en slecht slapen

Veel mensen met ADHD vinden het lastig om goed te slapen. In onderzoek is ontdekt dat 67% van de personen aan een vorm van slapeloosheid lijdt. De precieze aard van het verband is onduidelijk, maar meerdere factoren dragen mogelijk bij aan rusteloze nachten.

Allereerst is slapeloosheid een veel voorkomende bijwerking van stimulerende medicatie. Mensen met ADHD vinden het daarbij vaak lastig om ’s nachts rust in hun hoofd te krijgen. Omdat slapeloosheid de symptomen van ADHD verergert, kan dat leiden tot een vicieuze cirkel.

CBD lijkt veelbelovend op het gebied van slaapondersteuning. In hetzelfde onderzoek waarbij men angst bestudeerde bij een jong kind met PTSS, zag men eveneens de slaapkwaliteit verbeteren. Ook aanvullend onderzoek legt een verband tussen CBD, angst en slaap.

Ietwat paradoxaal, maar CBD kan tevens excessieve slaperigheid overdag bestrijden. Ook daarom is het mogelijk een interessante optie voor mensen met ADHD die slecht slapen en overdag vermoeid zijn.

ADHD, impulsiviteit en middelenmisbruik

Veel volwassenen met ADHD zijn vatbaarder voor middelenmisbruik. Dat kan ertoe leiden dat artsen terughoudend zijn in het voorschrijven van stimulerende medicatie met een risico op verslaving. Middelenmisbruik is een chronisch terugkomende aandoening. Het kenmerkt zich door "vatbaarheid voor stress, verhoogde angstgevoelens en verminderde controle over impulsen". Opmerkelijk genoeg vertonen deze symptomen overeenkomsten met bepaalde types ADHD. Beide aandoeningen zijn ook in verband gebracht met dopamine.

Onderzoek heeft aangetoond dat CBD het mesolimbische dopaminesysteem "sterk moduleert". Ook blijkt het veelbelovend als behandelmiddel tegen verslavingen en vermindert het de behoefte aan medicijnen en impulsiviteit bij proefdieren. Hoewel de link met ADHD nog niet is aangetoond, is dit gegeven mogelijk interessant voor wetenschappelijk onderzoek.

CBD en ADHD: Mogelijkheden voor toekomstig onderzoek

ADHD is een ingewikkelde stoornis die men nog niet volledig begrijpt. Wetenschappers hebben diverse potentiële oorzaken qua genetica en de omgeving onderzocht, maar er is nog veel onduidelijk. Dopamine lijkt een rol te spelen, maar het is niet duidelijk welke mechanismen precies van invloed zijn. Waarschijnlijk zijn er daarbij ook andere factoren die meespelen.

Deel van het probleem is dat ADHD gepaard gaat met diverse en vaak variabele symptomen, die veel lijken op die van andere aandoeningen. En het feit dat de stoornis vaak naast depressie, angst, middelenmisbruik en andere kwalen voorkomt, maakt het nog ingewikkelder.

In de tussentijd wordt CBD steeds populairder en gebruikt men het steeds vaker als behandelmiddel tegen diverse klachten. Hoewel onderzoek het therapeutische potentieel van de stof ondersteunt, is het nog grotendeels verkennend. Toch is het veelbelovend. De diversiteit van de effecten van CBD is daarbij waarschijnlijk te danken aan interactie van de stof met het endocannabinoïdesysteem. Dit ECS lijkt een regulerende rol te spelen bij verschillende biologische functies.

Bij CBD en ADHD lijkt er dus sprake te zijn van een complex mechanisme. Cruciaal is dat de mogelijke voordelen van de stof lijken te helpen bij veel symptomen van de stoornis.

Er is echter nog geen onderzoek gedaan naar CBD als mogelijk behandelmiddel bij ADHD. Toch groeit het aantal wetenschappelijke studies naar beide gebieden. Daarmee mogen we zeker rekenen op nieuwe ontdekkingen. Lijd jij aan angst, slapeloosheid, impulsiviteit of andere frustrerende klachten die verband houden met ADHD? Praat dan met je huisarts eens over het proberen van CBD-olie.