Helpt het verminderen van ontstekingen bij de behandeling van depressies?

Prevalentie van psychische stoornissen in Europa

Een kwart van alle mensen krijgt minstens een keer in het leven last van een psychische stoornis. Daaronder verstaan we aandoeningen als een depressie, angst en eetstoornissen. Dat er zoveel mensen te maken krijgen met een depressie is zowel een zegen als een vloek. Niets is te vergelijken met de impact van een psychische stoornis op het dagelijks leven. Maar het aantal patiënten dat zo'n ziekte verslaat, toont ook aan dat je niet alleen bent. Vaak is het moeilijkste onderdeel van de zoektocht naar een behandeling het inzicht dat je niet alleen hoeft te lijden. Er is altijd hulp beschikbaar.

De impact van de geestelijke gezondheid behelst niet alleen de persoon met de klachten. Volgens de WHO treft een psychische stoornis naar schatting 83 miljoen mensen tot op zekere hoogte. Helaas geven die getallen geen goed beeld van de echte omvang van het probleem. Er is namelijk geen rekening gehouden met psychische problemen bij mensen ouder dan 65 jaar. In Europa liggen de zes landen met jaarlijks het hoogste percentage zelfmoorden. Onbehandelbare depressies eisen zelfs nog meer hun tol en dragen bij aan deze statistieken. Meer dan 90% van de zelfmoorden in deze landen is te wijten aan psychische klachten.

Deze cijfers gelden niet exclusief voor lagere inkomens of armere landen in Europa. Zelfmoord is de doodsoorzaak bij 17,6% van alle sterfgevallen bij jongvolwassenen in landen met een hoog inkomensniveau. Bovendien hebben mannen een grotere kans op zelfdoding dan vrouwen. Ondanks deze schrikbarende statistieken, is er hoop.

Er zijn praatgroepen, online forums, initiatieven in de gezondheidszorg en het is mogelijk advies in te winnen bij je huisarts. Bovendien lijkt er een verband te zijn tussen ontstekingen, ons immuunsysteem en depressies. Dat leidt mogelijk tot een nieuwe manier van behandelen.

Depressies en ontstekingen

Om inzicht te krijgen in de relatie tussen ontstekingen en depressies, leggen we eerst uit hoe ons immuunsysteem werkt. Als reactie op bacteriën, ziekte of een infectie, gaat ons immuunsysteem over tot actie. Er is sprake van een ontstekingsreactie in het getroffen gebied, waarbij ontstekingsbevorderende cytokinen vrijkomen. Die zijn nodig om onze natuurlijke afweer te versterken. Er ontstaat echter een probleem als onze ontstekingsreactie niet afneemt. De opbouw van cytokinen leidt ertoe dat gezonde cellen beschadigd raken. Daarbij ontstaat er een disbalans in ons lichaam. Een overvloed aan ontstekingsbevorderende cytokinen is al in verband gebracht met vele ernstige chronische ziekten.

Ontstekingen komen ook voor bij andere psychische stoornissen. Dat maakt het transdiagnostisch. Door de ontsteking aan te pakken, pak je de oorzaak aan. Het is daarbij niet per se nodig om een andere behandeling te beginnen, ongeacht een andere diagnose. Pakken we eerst de ontsteking aan? Dan helpen we mogelijk mensen met bipolaire stoornissen, angststoornissen en schizofrenie.

Maar het is belangrijk om te vermelden dat ontstekingen niet direct leiden tot psychische stoornissen, zoals depressies. Een depressie is een emotionele stoornis met verscheidene subsoorten. Krijg je de diagnose depressie? Dan betekent dat niet per definitie dat je meer ontstekingsbevorderende cellen hebt. Het houdt eerder in dat je hiermee een extra behandeloptie hebt. Onderzoek van JMA Psychiatry toont aan dat 45% van de mensen met een onbehandelbare depressievorm ook zogenaamde “hoge ontstekingswaarden” heeft.

Het verband gaat nog een stapje verder. Data suggereren dat ontstekingen een belemmering vormen voor gebieden van de hersenen die verband houden met motivatie, opwinding, angst en schrik. Door onderbreking van de neurotransmitter systemen in deze hersengebieden, is het lastig een depressie te behandelen. We weten bijvoorbeeld dat sporten helpt bij de productie van neurochemicaliën. Hierdoor voelen we ons prettiger. Als ontstekingen je motivatie temperen, heb je echter minder zin in sport. Datzelfde geldt voor goed eten en socializen. Gangbare behandelmethoden blijken dan minder effectief als gevolg van een verhoogde ontstekingsreactie.

Wat voor de ene persoon werkt, heeft helaas niet altijd hetzelfde effect bij een ander. Het menselijk brein is een ingewikkelde machine die niet met een simpel knopje aan en uit te zetten is. Meer onderzoek is nodig om te achterhalen wat de intrinsieke relatie is tussen de psychische gezondheid en ontstekingen. Meer data, grotere klinische proeven en gecontroleerde onderzoeken zijn vereist om te ratificeren wat we tot dusver weten.

Ontstekingen aanpakken om depressies te verlichten

Onderzoekers streven naar volledig inzicht in het verband tussen ontstekingen en psychische stoornissen. Voorlopige data suggereren dat we de natuurlijke mogelijkheid van onze hersenen om depressieklachten te verminderen, ondersteunen door ontstekingen tegen te gaan. Maar dan wel in combinatie met conventionele behandelmethodes. In theorie is het mogelijk dat mensen met een depressie, voor wie tot dusver geen behandeling mogelijk is, zo ontvankelijker worden voor een behandeling.

Het specifieke verband tussen ontstekingen en depressies moet nog steeds worden gedefinieerd door uitgebreider onderzoek. Maar het kan zeker geen kwaad om vermindering van ontstekingen te overwegen als je resistent bent gebleken voor behandelingen. Ontstekingen zijn mogelijk ook de oorzaak van andere ernstige chronische aandoeningen, zoals diabetes, kanker en hartziekten. Mensen die te maken hebben met een psychische stoornis, hebben volgens voorlopig onderzoek in ieder geval baat bij een ontstekingsremmende aanpak.