Wat houdt de levensstijl in de Blauwe Zones in en wat is daarbij de invloed van stress?

Wat zijn de Blauwe Zones?

In 2008 heeft Dan Buettner een boek gepubliceerd, getiteld “Lessons for Living Longer From the People Who've Lived the Longest.” Dit werk heeft onze zoektocht naar een langer, gezonder leven voor altijd veranderd. Het boek gaat niet over het nieuwste dieet of het belang van de sportschool. In plaats daarvan heeft Buettner, in samenwerking met National Geographic en een gerespecteerde groep wetenschappers, vijf gebieden op de wereld bestudeerd waar mensen het langst leven. Deze regio's staan bekend als Blauwe Zones. Voor het boek zijn de voeding, levensstijl en sociale gewoonten van de lokale bevolking geanalyseerd.

Ondanks de geografische ligging van elke Blauwe Zone, ontdekten Buettner en zijn team vier overeenkomsten in de levenswijze van deze populaties. Zo bewogen de mensen regelmatig, rustten ze genoeg, hadden ze een voornamelijk plantaardig dieet en een vertrouwd sociaal netwerk. Zij het via familie of religie.

Het resultaat? De mensen in elke Blauwe Zone leven langer, kampen minder vaak met chronische ziekten en zijn actiever. Ook is de groep honderdplussers aanzienlijk groter. De bewoners van Blauwe Zones zorgen goed voor lichaam en geest. Dit klinkt simpel. Maar in onze moderne maatschappij vergeten we de geest vaak.

Waarom is de levensstijl van de Blauwe Zones zo lastig over te nemen?

In het boek lijken de principes van de levensstijl in de Blauwe Zones redelijk eenvoudig. In theorie zijn ze simpel over te nemen. Het wordt echter lastig als we kijken naar de waarde van elk element. Stel je een piramide voor, verdeeld in vier blokken. Van boven naar beneden, zie je de volgende lagen: beweeg natuurlijk, houd de juiste instelling, eet verstandig en verbind je met elkaar - de basis.

Verbondenheid of een netwerk van mensen om mee te praten, is de basis voor een gezonder, langer leven. Voor een dergelijke levensstijl, is het nodig een kring op te bouwen van mensen die we vertrouwen. Personen waar we ons mee associëren en waar we dezelfde waarden mee delen. Zo ontstaat een gevoel van saamhorigheid. In de moderne maatschappij staat ontspannen met vrienden onderaan de lijst. Vaker zijn we gestrest over ons werk en deadlines.

Het probleem is dat onze telefoon, e-mail, social media en financiële verplichtingen allemaal op de eerste plaats komen. We gunnen onszelf niet eens vijf minuten rust. Stress is overal en zonder actieplan is het overnemen van de levensstijl uit de Blauwe Zones ongelooflijk lastig.

Stress en voeding

Stress beïnvloedt niet alleen ons vermogen te ontspannen aan het einde van de dag. Hoe vaak komen we niet gestrest uit school of van het werk en rennen we direct naar de koelkast of het afhaalrestaurant? Je hebt een lange dag gehad; je verdient snel iets simpels en lekkers. Tijd is tenslotte kostbaar.

Dit soort maaltijden zijn bijna altijd bewerkt en rijk aan vet. We beweren niet dat met mate genieten slecht is, maar het verband tussen eten en stress wijst op een problematische relatie. Als we gestrest zijn, consumeren we vaker suiker en vette producten. Voeg daar een verminderd vermogen om stress te behappen aan toe en de voedingskeuzes gaan alleen maar achteruit. De correlatie tussen de twee is goed gedocumenteerd in onderzoeksprojecten van de University of Texas.

We stressen, omdat we niet op ons ideale gewicht zijn vanwege ons dieet. Maar de stress zorgt er ook weer voor dat we naar ongezond voedsel grijpen. In onderzoek door de NCBI is aangetoond dat kinderen in een stressvrije omgeving eerder kiezen voor gezond fruit in plaats van slechte tussendoortjes. Wat nu als we onze stress de baas worden en ons minder zorgen maken over voeding? Dan voelt de beslissing om gezonder te eten natuurlijker en minder gedwongen. Van deze voordelen profiteer je niet alleen op de korte termijn, maar ook later in je leven. De NCBI voegt nog toe: "Stress verhoogt op de lange termijn het risico op ziektes, omdat het leidt tot een ongezond dieet."

Stress en beweging

Vaker wel dan niet gaan we erg in op ons werk en onze verplichtingen. Een flinke wandeling om ons hoofd leeg te maken, staat vaak onderaan op ons lijstje. Als je ook van maandag tot en met vrijdag worstelt met kantoorpolitiek en deadlines, sta je vast niet te springen om te hardlopen op zaterdagmorgen. Het weekend is toch om uit te rusten?

Het gaat hier wederom om het doorbreken van een vicieuze cirkel. Steeds opnieuw is aangetoond dat beweging stress vermindert. Ook verbetert het de slaap en het heeft een positieve invloed op angst. Stress is echter weer de boosdoener die ons weerhoudt van activiteiten.

Een fantastische manier om eropuit te trekken, is een vriend meevragen. Of meld je aan voor een teamsport. Je bent minder geïsoleerd en je motiveert een ander. Iemand uit bed trekken voor een wandeling, toont misschien wel beter dan al het andere aan dat je een echte vriend bent.

Stress en maatschappelijke betrokkenheid

Tot dusver is het duidelijk dat stress een impact heeft op de motivatie tot beweging en onze voedselkeuzes. Stress heeft dus een negatieve invloed op twee van de vier principes van de levensstijl in de Blauwe Zones. Maar het doet toch zeker niets af aan ons sociale leven?

In een onderzoek, gepubliceerd door Nature Reviews Neuroscience, is de volgende ontdekking gedaan: "De effecten van stress op sociaal gedrag, hangen af van de timing, de duur en het type stress." Daaraan voegen de auteurs toe: "Sociale terugtrekking en agressie zijn typische gevolgen van het ervaren van hoge, aanhoudende hoeveelheden stress."

Als we de tijd niet nemen om te ontspannen en ons te ontdoen van stress, dan veroorzaken mogelijk diverse situaties "aanhoudende stressniveaus." Het resultaat is dat we meer thuisblijven en minder sociaal zijn. Een oud gezegde is hierbij absoluut van toepassing op de Blauwe Zones: "Gedeelde smart is halve smart." Misschien is praten met anderen over stress wel de oplossing om het te verlichten?

Stress en levensdoelen

Al vanaf jonge leeftijd is het niet ongewoon dat je leven een vooraf bepaald pad volgt. Eerst school, dan werk en dan, na jaren zwoegen, ga je met pensioen, hopend nog iets te doen met de resterende tijd.

Dat "iets" hoeft natuurlijk geen werk te zijn. Ook geen religie, als het maar iets is. Ons verlangen om te leven met betekenis is uniek voor het menselijk ras. Vaak overwinnen we grote tegenslagen als we een doel hebben. Dit verlicht stress. Het maakt niet uit of je oppast op je kleinkinderen, vist of dieren verzorgt. De motivatie om iets te bereiken, zorgt voor een positieve kijk op het leven. En dat weten de mensen in de Blauwe Zones als geen ander. Geef het leven zin! De rest van de vereisten voor een lang en gezond leven vallen dan vanzelf op hun plek.

De levensstijl in de Blauwe Zones draait om balans

Plotseling lijkt de lijst met kenmerken van de levensstijl in de Blauwe Zones behoorlijk ontmoedigend. Maar we onthullen een geheim: de mensen in deze regio's doen niets abnormaals. Ze drinken rode wijn, genieten, gaan naar hun werk, verzorgen hun gezin, raken gestrest en besluiten soms gewoon lekker thuis te blijven. Ze hebben echter ook het vermogen om deze zaken in balans te houden.

Je kampt met stress, maar neemt ook even vijf minuten om te ontspannen. Je geniet van wijn, maar beperkt dit tot een paar glazen. Beweging bestaat niet uit drie uur afzien in de sportschool, maar uit een fijne wandeling. De sleutel tot een lang en gezond leven is in een woord te vatten: balans. Is jouw levensstijl in balans?