Other plants containing cannabinoids

Cannabinoïden zitten niet uitsluitend in cannabis

De cannabinoïden die planten bevatten, heten fytocannabinoïden. Endocannabinoïden zijn het soort cannabinoïden die mensen en dieren produceren. En met kunstmatige cannabinoïden bedoelen we synthetische cannabinoïden. Beschouw het woord "cannabinoïden" als de algemene term voor een chemische verbinding die onder te verdelen is in diverse subcategorieën, afhankelijk van de herkomst.

Wij zijn met name in de fytocannabinoïden geïnteresseerd. Deze komen voor in diverse planten waarvan je velen vast kent. De volgende lijst omvat slechts een paar planten die cannabinoïden bevatten: zonnehoed, champagneblad, strobloem, levermos en de theeplant (niet te verwarren met theeboom).

De gedeelde kenmerken van al deze planten wijzen niet alleen op hun mogelijkheden in de traditionele geneeskunde. Ze zijn ook zeker van toepassing op de moderne tijd. Toch komt er een vraag op: Als er zowel in cannabis als in andere planten cannabinoïden zitten, waarom beoordelen we cannabis dan zo anders?

Om beter te begrijpen hoe de eerder genoemde planten door de eeuwen heen gebruikt zijn in de traditionele geneeskunde, verkennen we hieronder hun oorsprong, gebruik en potentiële bijwerkingen.

Zonnehoed (Echinacea)

Je kijkt vast verbaasd nu je ziet dat zonnehoed de eerste op onze lijst is van planten die fytocannabinoïden bevatten. Het is namelijk zeer waarschijnlijk dat je er thuis een in een pot hebt staan. We kweken ze zowel binnen als buiten om hun ornamentele eigenschappen. Zo hebben ze intens roze bloemblaadjes. Alledaags in huis en mooi om naar te kijken, is zonnehoed onder te verdelen in twee hoofdklassen: Echinacea angustifolia (smalbladige zonnehoed) en Echinacea purpurea (rode zonnehoed). Beide zijn algemeen verkrijgbaar.

Zonnehoed biedt behalve visuele schoonheid ook toepassingen. Vanwege de fytocannabinoïden is het bijvoorbeeld traditioneel gebruikt om inflammatie van (brand)wonden en insectenbeten te verminderen. Ook is het mogelijk om op de wortels te kauwen om kiespijn of keelontstekingen te verlichten. Wel heeft het een aantal bijwerkingen. Denk aan spijsverteringsproblemen, uitslag en astma-aanvallen.

Champagneblad (Acmella oleracea)

Brazilianen noemen Acmella oleracea doorgaans Jambú. De plant wordt echter in de rest van de wereld doorgaans kiespijn plant genoemd. In Nederland noemen we haar ook wel abc-kruid of parakers. Het grootste deel van de bloem bestaat uit honderden kleine bloempjes. Champagneblad is berucht vanwege de intrigerende effecten die het heeft als je op de bloem kauwt. Echte kamikazepiloten ervaren hierdoor een extreem verdovende sensatie. De effecten houden slechts 10-15 minuten aan. Het heeft dan ook niet lang geduurd voordat kruidkundigen zich realiseerden dat Acmella oleracea perfect is bij kiespijn. En als puntje bij paaltje komt, pruimen veel van ons liever op een bloem dan dat we een verdoving in ons tandvlees krijgen.

Ondanks de beschamende productie van speeksel lijkt Acmella oleracea weinig bijwerkingen te hebben. Toch willen we vanwege dat vervelende gevoel niemand aanmoedigen de plant rauw te consumeren. Hoewel dat een hoop hilariteit teweeg zou brengen. Het sap van de bladeren, dat ook een gelijksoortig pijnstillend effect heeft, gebruiken Brazilianen als extract in verschillende traditionele gerechten.

Kerrieplant (Helichrysum italicum)

Weinig mensen kennen de kerrieplant, vooral omdat het een genus is die meer dan 600 plantensoorten omvat. Visueel behorend tot de zonnebloemfamilie, zien alle genera van de Helichrysum er gelijksoortig uit. Ondanks dat ze in verschillende milieus over de hele wereld leven. De bladeren groeien langwerpig tot speervormig. De bloemen lijken op een bloeiende anjer. De kleuren variëren van donkerpaars en rood tot knalroze en geel.

Hoewel ze voornamelijk wordt gebruikt als ornamentele plant, oogsten mensen de kerrieplant ook om haar aroma. Verbrande suiker en ham klinken niet bepaald als een aantrekkelijk parfum, maar gemengd met andere luchtjes is de olie van de plant bijzonder populair.

Levermos (Radula marginata)

Levermos komt oorspronkelijk uit Nieuw Zeeland en heeft een speciaal plekje in de harten van de Maori. Zij geloven dat als een object, verhaal of herinnering gekoesterd wordt, het een "taonga" wordt. Taonga is het Polynesische equivalent van een westerse nationale schat. Denk aan de kroonjuwelen van de Engelse koningin. Voor de Maori valt levermos in de categorie taonga. Hiermee ziet de Nieuw Zeelandse overheid zich tegenover een interessant dilemma geplaatst.

De reden daarvoor is dat levermos verbluffende overeenkomsten met cannabis vertoont. De cannabinoïden in levermos, voornamelijk de chemische verbinding perrottetinene, produceert een effect dat lijkt op dat van de THC in wiet. Hoewel het resultaat beduidend milder is, zijn overheidslichamen er niet helemaal gerust op.

Momenteel is het bezit en het kweken van levermos legaal. Het Plant & Food research project, gesponsord door Nieuw Zeeland, heeft daarbij diverse verzoeken voor verder onderzoek naar deze intrigerende plant gehonoreerd. Hoewel er anekdotisch bewijs is voor de effecten van levermos, vertonen de resultaten grote verschillen. Reden genoeg dus om de werking van de plant verder wetenschappelijk te onderzoeken.

Theeplant (Camellia sinensis)

De kans is groot dat je aan een bak koffie of kopje thee zit terwijl je dit leest. Warme, cafeïnehoudende drankjes beschouwen we vaak als de hoeksteen van de moderne samenleving. Ironisch genoeg drinken niet uitsluitend mensen in de westerse wereld thee. In Aziatische landen kweken ze Camellia sinensis al eeuwen. Verschillende variëteiten van de theeplant leveren zwarte, groene, gele en witte thee op.

Mensen geloofden dat deze variëteiten gezondheidsvoordelen boden. De theesoorten waren dan ook zeer geliefd bij de Chinezen. De moderne wetenschap moet de resultaten van onderzoek nog bevestigen, maar er ligt in ieder geval al 3000 jaar aan anekdotisch bewijs.

Cannabis

De laatste, maar zeker niet de minste. Hoewel diverse planten, zoals die hierboven, fytocannabinoïden bevatten, bevat cannabis de meeste. Dit is de plant die het minst je gezondheid beïnvloedt, maar ook de meest gebrandmerkte, terwijl andere planten meer bijwerkingen hebben.

Overal ter wereld is cannabis geconfronteerd met een ingewikkelde en langdurige strijd - maar die wint ze zoetjesaan. Diverse landen hebben het gebruik van de plant voor medicinale doeleinden gelegaliseerd. Daarbij erkennen ze de voordelige impact die bepaalde cannabinoïden bieden bij gezondheidsaandoeningen. Net zoals het precedent in Nieuw Zeeland, waar ze levermos onderzoeken in plaats van strafbaar stellen, hoopt iedereen dat met cannabis hetzelfde gebeurt. Door verder onderzoek te doen, is het mogelijk de medicinale voordelen aan te tonen en de reputatie die ze ten onrechte heeft verworven teniet te doen.

De uitvoerige geschiedenis van het gebruik van planten met cannabinoïden als traditionele remedie wijst er in ieder geval op dat hun eigenschappen gegrond zijn.