Een compleet overzicht van cannabinoïden

Cannaboïden in een notendop

Op het eerste gezicht lijkt het woord ”cannabinoïde“ opmerkelijk veel op ”cannabis“. En dat is niet zomaar; de plant zit boordevol met een bepaald type cannabinoïden, genaamd fytocannabinoïden. De term cannabinoïde verwijst eigenlijk naar een bepaalde klasse chemicaliën die reageren op cannabinoïde receptoren. Cannabinoïden komen niet alleen voor in cannabis. En om het nog ingewikkelder te maken, zijn er twee afzonderlijke typen cannabinoïde. Ze zijn zo ingedeeld op basis van hun herkomst. Het basisprincipe van cannabinoïden wordt als volgt samengevat:

Cannabinoïden zijn chemische bestanddelen. Ze danken hun naam aan de manier waarop ze diverse biologische reacties van cannabinoïde receptoren katalyseren. En hoewel cannabinoïden prominent aanwezig zijn in cannabis, komen ze ook voor in andere planten. Bovendien worden ze intern geproduceerd door dieren en mensen. Ook kunnen ze in laboratoria synthetisch worden nagemaakt.

Het is misschien een verrassing dat er cannabinoïden aanwezig zijn in zoogdieren, vogels, vissen en reptielen. Maar de goede oude antropoïden, dat zijn wij, hebben ze ook. Cannabinoïde receptoren zijn naar schatting al meer dan 500 miljoen jaar aanwezig in deze schepselen. Ze komen voor vanaf de periode van de overgang van oceaan naar land. Naarmate de eerste landdieren zich ontwikkelden, zijn de cannabinoïde receptoren ontstaan. Er is dan ook een goede kans dat ze essentieel waren voor hun overleving. Het Fanerozoïcum (530 miljoen jaar geleden) was tenslotte een tijdperk dat was gebouwd op het ethos van “survival of the fittest”.

Er bestaan twee categorieën cannabinoiden

De twee categorieën zijn endocannabinoïden en fytocannabinoïden. Endocannabinoïden komen voor bij dieren en mensen en fytocannabinoïden in planten. 

Endocannabinoïden

Endocannabinoïden worden door het lichaam geproduceerd en zijn pas in 1988 ontdekt. Ondanks de recente ontdekking zijn er al verscheidene endocannabinoïden geïdentificeerd. De twee meest prominente endocannabinoïden die we kennen, zijn anandamide (AEA) en 2-arachidonoylglycerol (2-AG).

In essentie zorgt AEA voor een biologische respons die vergelijkbaar is met die van de fytocannabinoïde THC. Het wordt afgegeven tijdens plezierige activiteiten. 2-AG is het tegenovergestelde. Kijkend naar het effect op het lichaam, lijkt het meer op CBD. CBD is ook een fytocannabinoïde. Momenteel zijn er vijf soorten endocannabinoïden bekend. Er wordt onderzoek gedaan naar een zesde type. Nu we steeds meer te weten komen over cannabinoïden en ons endocannabinoïde systeem, krijgen we ongetwijfeld nieuwe inzichten.

Fytocannabinoïden

Cannabis is verantwoordelijk voor het populariseren van fytocannabinoïden. Het is de soort met de hoogste concentratie van deze chemische bestanddelen. Maar er zijn honderden andere planten die ook fytocannabinoïden produceren. Om over dit type het een en ander te verduidelijken, geeft de afbeelding hieronder een visuele representatie van hoe cannabinoïden werken. Als cannabinoïden worden blootgesteld aan hitte of licht, verandert hun moleculaire structuur na verloop van tijd.

Als we bovenaan beginnen, hebben we eerst cannabigeriol-zuur of CBGA, de stammolecuul van alle andere cannabinoïden. Als planten groeien, wordt CBGA omgezet in THCA, CBDA en CBCA. Zelfs in hun pure vorm hebben deze cannabinoïden nog steeds het potentieel om een reactie te ontketenen van cannabinoïde receptoren. Pas als ze worden blootgesteld aan hitte wordt de extra carboxylgroep verwijderd. Daardoor worden de cannabinoïden volledig actieve bestanddelen. Daarmee ontstaat een nieuwe, sterker geconcentreerde variant.

In de daarop volgende categorie komen we THC, CBD, CBC en CBG tegen. THC en CBD zijn de meest besproken fytocannabinoïden. Dat komt doordat ze allebei veel voorkomen en door het effect dat ze hebben op cannabinoïde receptoren. Bij mensen heeft THC psychoactieve bijwerkingen, in tegenstelling tot CBD. Dit reactieverschil is te verklaren: THC bindt zich met CB1 receptoren, terwijl CBD een antagonist is van CB1 receptoren.

Afhankelijk van het onderwerp, kan ”cannabinoïde“ verwijzen naar alle drie de genoemde soorten. Het thema cannabinoïden hoeft daarbij niet ingewikkeld of saai te zijn. Ze zijn al miljoenen jaren onderdeel van de evolutie van ons endocannabinoïde systeem. Als er meer onderzoek naar wordt gedaan, is de wereld van cannabinoïden en hun receptoren een rijk en veelbelovend gebied.