Wat zijn 5 symptomen van angst?

Angst is een van de meest voorkomende geestelijke gezondheidsproblemen, waaraan wereldwijd meer dan 284 miljoen mensen lijden. Het wordt gekenmerkt door overmatig piekeren, rusteloosheid, angst en spanning. Hoewel angst een normale emotie is die iedereen wel eens ervaart, wordt het problematisch als de angstsymptomen ernstig zijn, langer dan 6 maanden duren en de dagelijkse activiteiten belemmeren.

Angst kan gepaard gaan met zowel psychologische als lichamelijke symptomen. Het herkennen van de tekenen en symptomen is de eerste stap in het krijgen van hulp en behandeling. Hier zijn 5 van de meest voorkomende symptomen van angststoornissen:

1. Overmatig piekeren

Overmatig en oncontroleerbaar piekeren is een van de kenmerkende symptomen van angst. Mensen met angst maken zich vaak overmatig zorgen over alledaagse dingen zoals gezondheid, geld, familie, werk of school. Het piekeren gaat zelfs door als er weinig of geen reden is om zich zorgen te maken over deze zaken.

Piekeren wordt problematisch wanneer het het dagelijkse leven verstoort, aanzienlijk leed veroorzaakt en moeilijk onder controle te houden is. Piekeren lijkt ook vaak niet in verhouding te staan tot de werkelijke waarschijnlijkheid of impact van de gevreesde gebeurtenis. Iemand kan zich bijvoorbeeld overmatig zorgen maken over zijn gezondheid, zelfs zonder tekenen van ziekte.

2. Onrust

Rusteloosheid verwijst naar een opgewonden, gespannen, nerveus gevoel of het onvermogen om te ontspannen. Mensen met angst beschrijven vaak een gevoel van "hoge waakzaamheid" en alsof er iets ergs staat te gebeuren, zelfs zonder dat er een daadwerkelijke dreiging is.

Deze rusteloosheid kan zich zowel mentaal als fysiek manifesteren. Mentaal kunnen mensen haastige gedachten hebben of obsessief denken aan mogelijke bedreigingen. Lichamelijk kan rusteloosheid friemelen, ijsberen, beven en slaapproblemen veroorzaken. De mate van rusteloosheid staat niet in verhouding tot de feitelijke situatie.

3. Vermoeidheid

Hoewel rusteloosheid en hoge opwinding vaak voorkomen bij angst, ervaren veel mensen ook aanzienlijke vermoeidheid. Angst kan mentaal uitputtend zijn, waardoor zelfs eenvoudige taken uitputtend aanvoelen.

Twee factoren dragen bij tot vermoeidheid bij angststoornissen. Ten eerste zijn chronische zorgen en piekeren mentaal belastend, waardoor er minder energie overblijft voor andere dingen. Ten tweede veroorzaakt angst vaak een slechte slaapkwaliteit en slapeloosheid. Draaien, woelen en een verstoorde slaap zorgen niet voor de juiste rust.

Vermoeidheid door angst kan variëren van lichte vermoeidheid tot invaliderende uitputting. Het veroorzaakt vaak een lage motivatie, concentratieproblemen en verminderde interesse in normale activiteiten.

4. Prikkelbaarheid

Veel mensen met angst ervaren ook een verhoogde prikkelbaarheid. Door verhoogde opwinding en constant piekeren voelen mensen zich "op scherp staan", waardoor ze prikkelbaarder zijn als reactie op dagelijkse stress en frustraties. Prikkelbaarheid kan ook ontstaan doordat mensen het gevoel hebben dat ze hun angstige gedachten en gevoelens niet onder controle hebben.

Prikkelbaarheid door angst verschilt van humeurigheid of boosheid door stress in het leven. De prikkelbaarheid komt specifiek voort uit een gevoel van angst en waakzaamheid. Mensen vinden het vaak vervelend om naar anderen te snauwen, maar hebben moeite om hun reacties onder controle te houden als ze zich angstig voelen.

5. Spierspanning

Chronische angst zorgt ervoor dat het lichaam in een verhoogde staat van opwinding verkeert, wat lichamelijke spanning veroorzaakt, vooral in de spieren. Het aanspannen van spiergroepen zoals de kaak, schouders, nek en rug is een veel voorkomende reactie op angst.

Deze spierspanning kan zich op verschillende manieren manifesteren:

• Hoofdpijn
• Kaakpijn door vastklemmen
• Nek- en schouderpijn
• Rugpijn
• Spierspasmen of -trekkingen

De spierspanning verergert samen met een verhoogde angst. Dit kan leiden tot pijn, beperkte mobiliteit en andere lichamelijke symptomen. Spierontspanningstechnieken kunnen deze spanning helpen verminderen.

Wat veroorzaakt deze angstsymptomen?

Deze veelvoorkomende symptomen van angst komen allemaal voort uit gebieden in de hersenen die overactief zijn bij mensen die lijden aan angststoornissen.

De amygdala is het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het detecteren van bedreigingen en het activeren van de vecht-of-vluchtreactie. Een verhoogde activatie van de amygdala veroorzaakt hyperwaakzaamheid voor potentiële bedreigingen, zelfs als er geen gevaar aanwezig is. Dit uit zich in symptomen zoals chronisch piekeren, rusteloosheid en spierspanning.

De prefrontale cortex controleert uitvoerende functies zoals redeneren en beslissingen nemen. Verminderde activiteit in dit gebied leidt tot concentratieproblemen, prikkelbaarheid en vermoeidheid.

Onevenwichtigheden in neurotransmitters zoals serotonine, dopamine en GABA dragen ook bij aan angstsymptomen. Medicijnen en therapie helpen deze onevenwichtigheden te corrigeren.

Factoren die de ernst van de symptomen beïnvloeden

Hoewel dit de meest voorkomende symptomen zijn, kunnen de ernst en de impact van angst sterk variëren, afhankelijk van:

Type angststoornis

Er zijn verschillende soorten angststoornissen, elk met overlappende symptomen maar ook unieke kenmerken:

• Bijeen gegeneraliseerde angststoornis (GAD) is er sprake van aanhoudend, overmatig piekeren over het dagelijks leven.
• Een sociale angststoornis veroorzaakt extreme angst voor sociale situaties en oordelen.
• Een paniekstoornis leidt tot plotselinge perioden van angst, paniekaanvallen en angst voor terugkerende aanvallen.
• Fobieën veroorzaken intense angst rond specifieke voorwerpen of situaties.
• Posttraumatische stressstoornis (PTSS) ontstaat na een trauma en gaat gepaard met flashbacks, hypervigilantie en vermijding.

Het type angststoornis beïnvloedt de ernst en de triggers voor symptomen zoals piekeren, prikkelbaarheid en paniek.

Comorbide aandoeningen

Angststoornissen komen vaak voor in combinatie met aandoeningen zoals depressie en middelenmisbruik. De combinatie van meerdere geestelijke gezondheidsproblemen kan angstsymptomen verergeren en compliceren.

Vroege levenservaringen

Traumatische ervaringen in de kindertijd, zoals misbruik, verwaarlozing en verlies, verhogen de kwetsbaarheid voor ernstige angststoornissen op volwassen leeftijd. Hoe vroeger in het leven angst ontstaat, hoe ernstiger deze meestal is.

Genetische aanleg

Genen beïnvloeden neurotransmitters en hersenstructuren die betrokken zijn bij angststoornissen. Een familiegeschiedenis van angst of andere geestelijke gezondheidsproblemen vergroot de aanleg van mensen om angststoornissen te ontwikkelen.

Milieustressoren

Grote stressfactoren in het leven, zoals trauma, rouw, echtscheiding, baanverlies en gezondheidsproblemen, kunnen angst uitlokken of verergeren, vooral bij mensen die er al aanleg voor hebben. Hoe meer stressfactoren, hoe ernstiger de symptomen meestal zijn.

Hulp zoeken voor angstsymptomen

Als u meerdere van deze symptomen consistent herkent, zoek dan hulp bij een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Onbehandelde angst verergert na verloop van tijd. Hoe eerder de behandeling begint, hoe effectiever deze kan zijn.

Angststoornissen zijn goed te behandelen met medicijnen zoals antidepressiva en benzodiazepinen, maar ook met psychotherapeutische benaderingen zoals cognitieve gedragstherapie (CGT). Ontspanningstechnieken en veranderingen in levensstijl ondersteunen de behandeling ook.

Controle krijgen over angst verbetert de levenskwaliteit aanzienlijk. Hulp zoeken vergt moed, maar is de eerste stap naar verlichting. U hoeft niet alleen te blijven lijden. Behandeling kan u helpen uw symptomen onder controle te houden en u beter te gaan voelen.

Conclusie:

Angst kan zich op verschillende manieren uiten, maar veel voorkomende symptomen zijn overmatig piekeren, rusteloosheid, geïrriteerdheid, vermoeidheid en spierspanning. De symptomen zijn het gevolg van verkeerde hersengebieden en neurotransmitters. Meerdere factoren zoals genetica, vroege levenservaringen en omgevingsstress beïnvloeden de ernst van de symptomen. Als angst uw dagelijks leven aanzienlijk beïnvloedt, zoek dan professionele behandeling. Met de juiste hulp is verlichting van uw angst mogelijk.

Veelgestelde vragen over angstsymptomen

Wat zijn de meest voorkomende symptomen van angststoornissen?

De 5 meest voorkomende symptomen van angststoornissen zijn overmatig piekeren, rusteloosheid, vermoeidheid, prikkelbaarheid en spierspanning. Deze komen voort uit overactiviteit in delen van de hersenen zoals de amygdala en onbalans in neurotransmitters zoals serotonine en dopamine.

Hoe verschillen de symptomen van angst van normale stress?

Angst wordt een stoornis wanneer de symptomen ernstig en aanhoudend zijn en het dagelijks functioneren belemmeren. Normale stress kan tijdelijk piekeren en prikkelbaarheid veroorzaken. Bij angststoornissen zijn de symptomen extreem, oncontroleerbaar, verontrustend en langdurig.

Kunnen angstsymptomen komen en gaan?

De ernst van angstsymptomen kan in de loop van de tijd schommelen. Tijdens perioden met minder stress kunnen de symptomen verbeteren. Toenemende stress in het leven verergert de angstsymptomen vaak. De symptomen kunnen ook gedurende de dag variëren en zijn vaak 's ochtends bij het ontwaken erger.

Is het normaal om angstsymptomen te hebben na een traumatische gebeurtenis?

Angstsymptomen onmiddellijk na een traumatische gebeurtenis zoals een ongeluk, overlijden of aanranding komen vaak voor. Deze acute angst verbetert meestal binnen een paar weken. Als ernstige symptomen langer dan een maand aanhouden, kan dit duiden op een angststoornis die behandeling vereist.

Kunnen angstsymptomen verschillend zijn bij mannen en vrouwen?

Hoewel overmatig piekeren bij beide geslachten voorkomt, zijn mannen meer geneigd tot prikkelbaarheid en middelenmisbruik, terwijl vrouwen vaker lichamelijke symptomen zoals spierspanning ervaren. Vrouwen hebben ook twee keer zoveel kans om angststoornissen te ontwikkelen dan mannen.

Welke aandoeningen komen vaak voor in combinatie met angststoornissen?

Angst komt vaak voor naast andere geestelijke gezondheidsproblemen zoals zware depressie, ADHD, PTSS en stoornissen door middelenmisbruik. Lichamelijke aandoeningen zoals schildklieraandoeningen, hartaandoeningen en auto-immuunziekten komen ook vaker voor in combinatie met angst.

Wat moet u doen als u denkt dat u een angststoornis hebt?

Als de angstsymptomen aanhoudend zijn en uw leven verstoren, ga dan naar uw huisarts of een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Zij kunnen beoordelen of de symptomen voldoen aan de criteria voor een angststoornis en geschikte behandelingsopties aanbevelen, zoals medicatie, therapie en veranderingen in uw levensstijl.

Wat zijn de meest effectieve behandelingen voor angst?

Cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt vaak gebruikt om mensen te helpen bij het identificeren en veranderen van negatieve gedachtepatronen die bijdragen aan angst. Medicijnen zoals SSRI's, SNRI's en benzodiazepinen kunnen ook helpen bij het corrigeren van neurotransmitteronevenwichtigheden. Ontspanningstechnieken en voldoende slaap, dieet en lichaamsbeweging ondersteunen de behandeling.

Wat gebeurt er als angst onbehandeld blijft?

Onbehandelde angst verergert vaak na verloop van tijd en kan leiden tot de ontwikkeling van depressie en drugsmisbruik. Angstsymptomen zelf kunnen ook verergeren en slopend worden. Vroegtijdige professionele behandeling is de beste manier om de symptomen onder controle te krijgen.

Kunnen natuurlijke remedies helpen bij angstsymptomen?

Sommige natuurlijke supplementen zoals magnesium, omega-3 en kamille kunnen het angstniveau voor sommige mensen in bescheiden mate verminderen, naast een professionele behandeling. Deze mogen echter geen medicijnen of therapie vervangen. Zaken als voldoende slaap, dieet, lichaamsbeweging en sociale contacten ondersteunen ook de behandeling van angst.

Bronnen gebruikt bij het schrijven van dit artikel

Amerikaanse Psychiatrische Vereniging. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5e editie). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596

Angst- en Depressievereniging van Amerika. (2018). Feiten en statistieken. https://adaa.org/about-adaa/press-room/facts-statistics

Bandelow, B., Michaelis, S. (2015). Epidemiologie van angststoornissen in de 21e eeuw. Dialogen in Klinische Neurowetenschappen, 17(3), 327-335. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4610617/

Hsieh, M. H., McQuoid, D. R., Levy, J. A. (2021). Comorbide depressie en angst. The Medical clinics of North America, 105(4), 687-697. https://doi.org/10.1016/j.mcna.2021.04.006

Nationaal Instituut voor Geestelijke Gezondheid. (n.d.). Angststoornissen. https://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders

Sartori, S. B., Singewald, N. (2019). Nieuwe farmacotherapeutische doelen bij angststoornissen. Pharmacology & therapeutics, 200, 61-82. https://doi.org/10.1016/j.pharmthera.2019.03.006

Vogel, S., Schwabe, L. (2016). Leren en geheugen onder stress: implicaties voor de klas. NPJ wetenschap van leren, 1, 16011. https://doi.org/10.1038/npjscilearn.2016.11