Is CoQ10 goed voor diabetes?

Diabetes is een chronische ziekte die wereldwijd miljoenen mensen treft. Naast medicatie en veranderingen in levensstijl hebben sommige onderzoekers onderzocht of supplementen zoals co-enzym Q10 (CoQ10) het diabetesbeheer ten goede kunnen komen. Dit artikel biedt een uitgebreid, op bewijs gebaseerd overzicht waarin wordt geanalyseerd of CoQ10 goed is voor diabetescontrole en vermindering van complicaties.

Wat is CoQ10 en waarom is het relevant voor diabetes?

CoQ10 is een natuurlijk voorkomende stof die een essentiële rol speelt bij de productie van celenergie en ook antioxiderende eigenschappen heeft. Hier volgt wat achtergrondinformatie over wat het is en waarom het in verband wordt gebracht met diabetes:

• CoQ10 werkt als een essentiële cofactor voor het genereren van ATP-energie in mitochondriën, de "krachtcentrales" van cellen.
• Het functioneert ook als een krachtige antioxidant, die helpt beschermen tegen oxidatieve stress die verhoogd is bij diabetes [1].
• Er is aangetoond dat CoQ10-niveaus bij sommige mensen met diabetes lager zijn dan bij controles [2].
• Statines en sommige andere cholesterolmedicijnen putten de CoQ10-status uit. Veel diabetici nemen statines, waardoor suppletie mogelijk nog belangrijker wordt [1].
• Veroudering vermindert ook de endogene CoQ10-synthese. CoQ10 neemt af in weefsels naarmate we ouder worden [3].
• Supplementen kunnen helpen om de optimale CoQ10-status te herstellen bij mensen met een tekort of suboptimale niveaus.

Bewijs voor de voordelen van CoQ10 bij diabetes

Hoewel het onderzoek nog gaande is, suggereren enkele belangrijke bevindingen dat CoQ10-supplementatie nuttig kan zijn bij diabetes:

De bloedsuikerbeheersing op lange termijn verbeteren

• Meerdere klinische onderzoeken tonen aan dat CoQ10 hemoglobine A1c (HbA1c) kan verlagen, een marker voor glykemische controle op de lange termijn [2][4].
• Uit een meta-analyse van 10 RCT's bleek dat CoQ10 het HbA1c aanzienlijk verlaagde in vergelijking met placebo [4].
• Doses met werkzaamheid varieerden van 100-200 mg/dag, gedurende 10-24 weken [4].

Het nuchtere bloedglucosegehalte verlagen

• Verschillende onderzoeken tonen aan dat CoQ10-supplementatie de nuchtere bloedglucosewaarden bij diabetici verlaagt [2][5].
• Een meta-analyse van 15 klinische onderzoeken vond een significante daling in nuchtere glucose met CoQ10 versus placebo [5].
• De doses in de onderzoeken varieerden van 60-300 mg/dag voor een duur van 4-24 weken [5].

De insulinesecretie verbeteren

• Er zijn aanwijzingen dat CoQ10 de alvleesklierbètacelfunctie en insulinesecretie kan behouden of verbeteren [3][6].
• Eén studie toonde aan dat CoQ10 de insulinesecretie in diabetische ratten herstelde door de mitochondriale functie in bètacellen te beschermen [6].
• Er is nog meer onderzoek nodig om de effecten op de insulinespiegel bij mensen te bevestigen.

Insulinegevoeligheid verbeteren

• Sommige onderzoeken geven aan dat CoQ10 de insulinegevoeligheid en glucose-opname in perifere weefsels verhoogt [3][7].
• Uit een dubbelblinde RCT bleek dat 300 mg CoQ10 per dag gedurende 12 weken de insulineresistentie aanzienlijk verbeterde in vergelijking met placebo [7].
• Een verbeterde mitochondriale ATP-productie en een verminderde ontsteking kunnen bijdragen aan het verbeteren van de insulinegevoeligheid.

Diabetescomplicaties verminderen

• Door oxidatieve stress en ontsteking te verminderen, kan CoQ10 microvasculaire complicaties zoals neuropathie, nefropathie en retinopathie verminderen [3][8].
• Het helpt de functie van endotheelcellen die de bloedvaten bekleden in stand te houden [3]. Disfunctie van endotheelcellen draagt bij aan vaatziekten.
• CoQ10 kan ook gunstig zijn voor leververvetting, een veel voorkomende comorbiditeit bij diabetici [9].

Veiligheidsprofiel en mogelijke bijwerkingen

Bij juist gebruik lijkt CoQ10-supplementatie goed verdragen te worden met een laag risico op bijwerkingen:

• Klinische onderzoeken hebben dagelijkse doses van 50-200 mg veilig gebruikt gedurende maximaal 6 maanden [4].
• Gastro-intestinale bijwerkingen zoals misselijkheid of diarree worden af en toe gemeld, maar zijn meestal mild [5].
• Hoofdpijn, duizeligheid en vermoeidheid zijn mogelijk, maar komen niet vaak voor [5].
• Er zijn geen belangrijke bijwerkingen of risico's vastgesteld, zelfs niet bij langdurig gebruik [3].
• Bespreek het gebruik met uw arts als u medicijnen gebruikt of medische aandoeningen heeft.
• Iedereen die verontrustende symptomen ervaart, moet stoppen met het gebruik en zijn/haar arts waarschuwen.

Overwegingen over suppletie en doseringsrichtlijnen

Enkele belangrijke punten met betrekking tot CoQ10-supplementatie voor diabetici:

• De vorm van ubiquinol wordt mogelijk beter opgenomen dan ubiquinon [10].
• Neem supplementen samen met voedsel dat vet of olie bevat om de opname te verbeteren [10].
• De meeste onderzoeken die voordelen aantonen, gebruiken doseringen tussen 100-200 mg/dag [4][5].
• Raadpleeg een arts voordat u meer dan 200 mg per dag gebruikt.
• Houd rekening met minstens 4-12 weken voor de voordelen, bij sommige onderzoeken zelfs 6 maanden [3].
• Koop kwaliteitsmerken die getest zijn door onafhankelijke laboratoria [10].
• Bewaar supplementen op de juiste manier, uit de buurt van hitte en vochtigheid [10].
• Vertel uw arts over alle supplementen die u naast de voorgeschreven medicijnen neemt.

Is CoQ10 goed voor diabetes? Conclusie

Ondanks enkele veelbelovende bevindingen is er nog steeds meer onderzoek nodig om de werkzaamheid en veiligheid op de lange termijn van CoQ10-supplementatie voor diabetesbeheer onomstotelijk vast te stellen. Op basis van het huidige bewijsmateriaal kan CoQ10 met name gunstig zijn voor:

• Oudere diabetici met afnemende endogene CoQ10-synthese
• Mensen die statines of medicijnen gebruiken die de CoQ10-status uitputten
• Patiënten met cardiovasculaire complicaties of leververvetting
• Personen met mitochondriale disfunctie of oxidatieve stressbiomarkers
• Vroeg stadium van diabetes wanneer insulineresistentie zich ontwikkelt

Onder medisch toezicht en begeleiding is CoQ10 waarschijnlijk een veilige, laag-risico aanvullende therapie voor sommige diabetici, vooral in combinatie met standaardbehandelingen. Patiënten moeten echter vermijden om voorgeschreven diabetesmedicatie of veranderingen in levensstijl te staken of te veranderen zonder hun arts te raadplegen.

Bronnen

• [1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6118413/
• [2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6148305/
• [3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5012488/
• [4] https://www.thelancet.com/journals/eclinm/article/PIIS2589-5370(22)00332-7/fulltext
• [5] https://www.mdpi.com/2072-6643/10/8/1029
• [6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4155730/
• [7] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28381349/
• [8] https://www.liebertpub.com/doi/10.1089/ars.2013.5335
• [9] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4237073/
• [10] https://examine.com/supplements/coenzyme-q10/